شاخص ارزیابی بیانیه برنامه جامع اقدام مشترک لوزان سویس

«قاصدنیوز»: «بعضی‌ها موافقت کردند، بعضی مخالفت کردند؛ در این مطبوعات ما، در این نوشته‌های [کشور] ما، در سایت‌های فضای مجازی و غیره، بعضی ستایش میکنند، بعضی هم مخالفت میکنند؛ به اعتقاد بنده مبالغه نباید کرد، عجله هم نباید کرد، باید ببینیم چه اتّفاقی خواهد افتاد؛ البتّه من به خود مسئولین هم این را گفته‌ام همین چند روز؛ مسئولین باید بیایند مردم را و بخصوص نخبگان را از جزئیّات و واقعیّات مطّلع کنند؛ ما چیز محرمانه نداریم، چیز مخفی نداریم. این مصداق همدلی با مردم است؛ همدلی و هم‌زبانی که ما گفته‌ایم، همدلی یک چیز زورکی نیست، یک چیز دستوری نیست که کسی دستور بدهد که مردم همدلی کنید، مردم هم بگویند چشم، این همدلی نمیشود؛ همدلی مثل یک گل است، مثل یک نهال و بوته‌ی گل است، باید نهال را نشاند در زمین، بعد از آن مراقبت کرد، آن را آبیاری کرد، از لطمه زدن به آن باید جلوگیری کرد تا این همدلی رشد کند؛ بدون این، همدلی نخواهد شد. همدلی از هم‌زبانی هم بهتر است، هم‌زبانی هم خوب است.

 

ای بسا هندو و ترک هم‌زبان     /    ای بسا دو ترک چون بیگانگان

 پس زبان محرمی خود دیگر است    /    همدلی از هم‌زبانی بهتر است

 

همدلی لازم است؛ همدلی را باید به‌وجود آورد؛ همدلی را باید رشد داد. این توصیه‌ی من به همه است. الان فرصت خوبی است برای همدلی؛ یک عدّه‌ای مخالفند، یک عدّه‌ای اعتراض دارند؛ خیلی خب، مسئولین ما که مردمان صادقی هستند، مردمان علاقه‌مند به منافع ملّی‌اند، بسیار خب، یک جمعی از مخالفین را ــ از آن افرادی را که شاخصند ــ دعوت کنند، حرفهای آنها را بشنوند؛ ای بسا در حرفهای آنها یک نکته‌ای باشد که این نکته را اگر رعایت کنند، کارشان بهتر پیش برود؛ اگر چنانچه نکته‌ای هم نبود، آنها را قانع کنند؛ این میشود همدلی؛ این میشود یکسان‌سازی دلها و احساسها، و به تبع آن عملها. به نظر من بنشینند، بشنوند، بحث کنند. حالا ممکن است بگویند آقا ما سه ماه بیشتر زمان نداریم؛ خب، حالا سه ماه بشود چهار ماه، آسمان که به زمین نمی‌آید؛ چه اشکالی دارد؟ کمااینکه آنها در یک برهه‌ی دیگری هفت ماه زمان را عقب انداختند. خیلی خب، دوستان ما هم اگر چنانچه در این همدلی‌ها و هم‌زبانی‌ها و تبادل‌نظرها یک وقتی گرفته شد، چه اشکال دارد، وقتی گرفته بشود، یک خرده زمان آن تصمیمات نهایی عقب بیفتد؛ طوری نخواهد شد.»

بیانات رهبر انقلاب در دیدار مداحان اهل‌بیت علیهم‌السلام   ۱۳۹۴/۰۱/۲۰

*   *   *

برای ارزیابی هر چیزی ما نیازمند داشتن شاخص ها و معیارهایی هستیم تا بتوانیم آن را مورد سنجش و ارزشگذاری قرار دهیم. با توجه به برداشت ها و قضاوت های مختلف و بعضا متضاد نسبت به بیانیه برنامه جامع اقدام مشترک لوزان سوئیس (برجام) در داخل کشور، اکنون بهترین فرصت رشد همدلی در کشور است.

 

راهکار ایجاد همدلی هم در فرمایشات رهبر معظم انقلاب با صراحت بیان شده است : مسئولین باید بیایند مردم را و بخصوص نخبگان را از جزئیّات و واقعیّات مطّلع کنند؛ ما چیز محرمانه نداریم، چیز مخفی نداریم... همدلی را باید رشد داد. این توصیه‌ی من به همه است.

 

حال باید به این سوال پاسخ داد ، معیار و شاخص ارزیابی بیانیه برنامه جامع اقدام مشترک لوزان سوئیس (برجام) چیست؟ افراد و گروه ها ، اعم از موافقین و مخالفین می بایستی شاخص هایی را برای خود انتخاب کرده باشند ، تا براساس آن بتواند به موافقت یا مخالفت با برجام بپردازند. شاخص های زیر می تواند محور این قضاوت ها قرار گیرد.

 

شاخص ارزیابی بیانیه برنامه جامع اقدام مشترک لوزان سویس

 

ردیف	برخی شاخص های ارزیابی احتمالی موافقین و مخالفین
1	مقایسه برجام با مواضع  5+1 در مذاکرات گذشته با آقایان حسن روحانی، علی اردشیرلاریجانی و سعید جلیلی
2	مقایسه برجام با برنامه اقدام مشترک مذاکرات ژنو
3	بررسی حقوقی بیانیه برنامه جامع اقدام مشترک لوزان سویس
4	مقایسه امتیازات برجام با امتیازات پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای: "ان. پی. تی"
5	مقایسه محدودیت های برجام با محدودیت های پروتکل الحاقی به پیمان منع گسترش سلاح های اتمی
6	مقایسه برجام با دستاوردهای هسته ای ده سال گذشته جمهوری اسلامی
7	مقایسه برجام با خطوط  قرمز مورد تاکید رهبر معظم انقلاب  در مذاکرات
8	و...

 

اسامی دبیران شورای عالی امنیت ملی کشور ، مسوول تیم مذاکره کننده و مدت مسوولیت آنها

ردیف	نام مسوول	زمان آغاز و پایان مسوولیت	اقدامات
1	حسن روحانی	ازسال ۱۳۶۸تا ۱۳۸۴	مذاکره ، توافق و تعلیق
2	علی اردشیرلاریجانی	ازسال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶	مذاکره
3	سعید جلیلی	از مهر ۱۳۸۶ تا شهریور ۱۳۹۲	مذاکره
4	علی شمخانی	از شهریور ۱۳۹۲ تاکنون	؟

* انتقال مسوولیت تیم مذاکره کننده هسته ای از دبیر شورای عالی امنیت ملی به وزیر امور خارجه به دستور دکتر روحانی

 

اعضای فعلی شورای عالی امنیت ملی مطابق اصل 167 قانون اساسی

ردیف	نام اعضاء	عنوان مسوولیت
1	حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر روحانی	رییس جمهور و رییس شورای عالی امنیت ملی
2	علی لاریجانی	رییس مجلس شورای اسلامی
3	آیت الله صادق آملی لاریجانی	رییس قوه قضاییه
4	علی شمخانی	نماینده رهبر معظم انقلاب اسلامی و دبیر شورای عالی امنیت ملی
5	سعید جلیلی	نماینده رهبر معظم انقلاب اسلامی
6	سرلشکر عطاء الله صالحی	فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران
7	سرلشکر محمد علی جعفری	فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
8	محمد باقر نوبخت	معاون برنامه ریزی رییس جمهور
9	عبدالرضا رحمانی فضلی	وزیر کشور
10	محمد جواد ظریف	وزیر خارجه
11	حجت الاسلام والمسلمین علوی	وزیر اطلاعات
12	سرلشکر سید حسن فیروز آبادی	رییس ستاد کل نیروهای مسلح

بررسی خطوط قرمز ترسیم شده از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی در مذاکرات هسته ای و مقایسه آن با مفاد بیانیه برنامه جامع اقدام مشترک لوزان سوئیس

 

بهترین سنجه و شاخص برای ارزشیابی همه مسائل ، رجوع به بیانات ولی امر مسلمین می باشد. در خصوص مذاکرات هسته ای تاکید  قانون اساسی جمهوری اسلامی مبنی بر نقش رهبری در تعیین سیاست های کلی نظام ، ما شاهد تاکیدات مکرر ایشان بر رعایت خطوط قرمز تعیین شده از سال 1383 تا کنون بوده ایم.

 

جدول تاکیدات رهبرمعظم انقلاب اسلامی مبنی بر ضرورت رعایت خطوط قرمز نظام در مذاکرات هسته ای

ردیف	تاکید بر رعایت خطوط قرمز مذاکرات	تاریخ
1	من مسائل کلان، خطوط اصلی، چهارچوب‌های مهم و خطّ قرمزها را به مسئولین کشور همواره گفته‌ام	20/01/1394
2	یک خطوط قرمزی وجود دارد، یک حدودی وجود دارد، این حدود باید رعایت بشود؛ این را گفتیم به مسئولین و موظّفند که این حدود را رعایت کنند	۱۳۹۲/۰۸/۲۹
3	قبول مذاکره با دولتهای اروپایی به دلیل احترام به حقوق ملت ایران و رعایت خطوط قرمزی	۱۳۸۷/۰۴/۲۶
4	دنبال کردن خط قرمزهای کشور توسط مسؤولان مذاکره‌ کننده	۱۳۸۳/۰۸/۰۶

 

با توجه به اینکه مهمترین شاخص و معیار ارزیابی برجام، خطوط قرمز بیان شده از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی در مذاکرات و همچنین جایگاه محوریت بیانات ایشان در ایجاد همدلی در کشور می باشد ، به مروری برخی از خطوط قرمز نظام می پردازیم.

 

جدول خطوط قرمز ترسیم شده از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی در مذاکرات هسته ای

ردیف	خط قرمز رهبر معظم انقلاب اسلامی در مذاکرات
1	بدانند دستاورد کنونی صنعت هسته‌ای ما چیز باارزش و بسیار مهمی است؛ به چشم کم‌ارزش و چیز سبک به آن نگاه نکنند؛ یک ضرورت است و دنبال کردن این صنعت و صنعتی کردن کشور، بسیار چیز لازمی است؛ بایستی این مورد توجّه باشد. ۱۳۹۴/۰۱/۲۰
2	به طرف مقابل اعتماد نکنید، به لبخند او فریب نخورید، به وعده‌ی نقد که میدهد ـ وعده‌ی نقد، نه عمل نقد ـ اعتماد نکنید. ۱۳۹۴/۰۱/۲۰
3	تحریمها به‌طور کامل و یکجا بایستی لغو بشود. تحریمها بایستی در همان روز توافق به‌طور کامل لغو بشود؛ این باید اتّفاق بیفتد. ۱۳۹۴/۰۱/۲۰
4	نکته‌ی بعدی که به مسئولین محترم تذکّر دادیم و به شما هم عرض میکنیم، این است که به‌هیچ‌وجه اجازه داده نشود که به بهانه‌ی نظارت، اینها به حریم امنیّتی و دفاعی کشور نفوذ کنند؛ مطلقاً. ۱۳۹۴/۰۱/۲۰
5	هیچ شیوه‌ی نظارتی غیر متعارف که جمهوری اسلامی را به یک کشور اختصاصی از لحاظ نظارت تبدیل میکند، به‌هیچ‌وجه مورد قبول نیست. ۱۳۹۴/۰۱/۲۰
6	توسعه‌ی دفاعی کشور را متوقّف کنند؛ توسعه‌ی دفاعی کشور، توانایی دفاعی کشور،... بایستی همچنان محکم بماند و محکم‌تر بشود. ۱۳۹۴/۰۱/۲۰
7	حمایت ما از برادران مقاوممان در نقاط مختلف؛ اینها مطلقاً نبایستی در مذاکرات مورد خدشه قرار بگیرد. ۱۳۹۴/۰۱/۲۰
8	توسعه‌ی علمی و فنّی هسته‌ای در ابعاد گوناگون، به‌هیچ‌وجه نبایستی متوقّف بشود.توسعه‌ی فنّی حتماً بایستی ادامه پیدا بکند و با شدّت و قدرت پیش برود (محدودیّتهایی را ممکن است لازم بدانند قبول بکنند). ۱۳۹۴/۰۱/۲۰
9	حالا ممکن است بگویند آقا ما سه ماه بیشتر زمان نداریم؛ خب، حالا سه ماه بشود چهار ماه، آسمان که به زمین نمی‌آید؛ چه اشکالی دارد؟ کمااینکه آنها در یک برهه‌ی دیگری هفت ماه زمان را عقب انداختند. خیلی خب، دوستان ما هم اگر چنانچه در این همدلی‌ها و هم‌زبانی‌ها و تبادل‌نظرها یک وقتی گرفته شد، چه اشکال دارد، وقتی گرفته بشود، یک خرده زمان آن تصمیمات نهایی عقب بیفتد؛ طوری نخواهد شد. ۱۳۹۴/۰۱/۲۰
10	این حرفی هم که حالا انسان می‌شنود که میگویند که «در یک برهه‌ای درباره‌ی اصول کلّی توافق کنیم، بعد درباره‌ی جزئیات»، این را هم بنده نمی‌پسندم؛ این را من نمی‌پسندم. با تجربه‌ای که از رفتارهای طرف مقابل داریم، احساس میکنم که این وسیله‌ای خواهد شد برای بهانه‌گیری‌های پی‌درپی برسر جزئیات. اگر توافق میکنند، جزئیات و کلّیات و همه را در یک‌جلسه‌ی واحد تمام بکنند، امضا کنند. اینکه کّلیات را جداگانه توافق کنند، و بعد بر اساس آن کلّیات - که یک‌چیزهای مبهمی است، تفسیرپذیر است، تحلیل‌پذیر است - بروند سراغ جزئیات، نه، این منطقی نیست.  19/11/1393
11	باید به معنای واقعی کلمه تحریم از دست دشمن خارج بشود، تحریم برداشته بشود؛ توافقِ به این صورت‌ بشود. 19/11/1393
12	مطمئنّم که ملّت ایران هم آن توافقی را که در آن عزّت او محفوظ بماند، احترامش محفوظ بماند، منافعش حفظ بشود، مخالفتی ندارد، موافقت خواهد کرد؛ منتها باید این خصوصیات، بلاشک ملاحظه بشود؛ باید ... پیشرفت ملّت ایران، محفوظ بشود و محفوظ بماند. ۱۳۹۳/۱۱/۱۹
13	همه‌ی آنچه هم قرارداد بسته میشود بین مسئولین ما و بین طرف مقابل، باید روشن، واضح، غیر قابل تفسیر و تأویل باشد.  19/11/1393
14	مسئولین ما میگویند ما به ۱۹۰۰۰۰ سو احتیاج داریم. ممکن است این نیاز مال امسال و دو سال دیگر و پنج سال دیگر نباشد، امّا این نیاز قطعی کشور است، خب، باید نیاز کشور تأمین بشود. ۱۳۹۳/۰۴/۱۶
15	حفظ تشکیلاتی مانند فردو که دشمن قادر به تخریب آن نیست و برایش غیر قابل دسترسی است 16/04/93
16	نباید نیازمندی های کشور و برخی مسائل همچون تحریم ها به مذاکره گره زده شود 16/04/93
17	روابط آژانس بین المللی انرژی اتمی با ایران باید به صورت متعارف و غیر فوق العاده باشد 29/08/92
18	مذاکره کنندگان کشورمان نباید هیچ حرف زوری را از طرف مقابل قبول کنند 29/08/92
19	کسی حق معامله بر روی دستاوردهای هسته ای را ندارد 29/08/92
20	این مذاکره‌ای که امروز دارد انجام میگیرد با شش کشور - که آمریکا هم جزو این شش کشور است - فقط در مورد مسائل هسته‌ای است و لاغیر. 12/08/1392

 

* ضرورت مقایسه خطوط قرمز مذاکرات با برجام

گام بعدی می تواند مقایسه بندهای برجام با خطوط قرمز نظام می باشد. هر چند ترسیم جداول مشابه با سایر شاخص ها و معیارهای فوق الاشاره هم می تواند هم برای قضاوتی عادلانه و واقع بینانه راهگشا باشد.

 

ردیف	خط قرمز رهبر معظم انقلاب اسلامی در مذاکرات	بیانیه برنامه جامع اقدام مشترک لوزان سوئیس و ....
1	لغو تحریمها به‌ طور کامل و یکجا در همان روز توافق	-خاتمه دادن به اعمال تحریم های اقتصادی ومالی مرتبط با هسته ای اتحادیه اروپا - همزمان با اجرای تعهدات عمده هسته ای ایران و راستی آزمایی آن توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی، اجرای تحریم های مالی و اقتصادی ثانویه مرتبط با هسته ای ایالات متحده ، متوقف خواهد کرد - صدور یک قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل متحد وتائید برجام  و لغو کلیه قطعنامه های قبلی مرتبط با موضوع هسته ای - لحاظ برخی تدابیر محدودیت ساز مشخص، برای یک دوره زمانی مورد توافق. (بیانیه لوزان)
2	مطلقاً عدم اجازه نفوذ به حریم امنیّتی و دفاعی کشور به بهانه‌ی نظارت داده نشود	اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی . (بیانیه لوزان)
3	مورد قبول نبودن نظارت اختصاصی به جمهوری اسلامی و هر شیوه‌ی نظارتی غیر متعارف به‌هیچ‌وجه	- استفاده آژانس بین المللی انرژی اتمی از فن آوری های مدرن نظارتی - برخورداری از دسترسی های توافق شده بیشتر از جمله به منظور روشن کردن موضوعات گذشته و حال - توافق بر مجموعه تدابیر نظارت بر اجرای مفاد برجام شامل کد اصلاحی ۳.۱ (بند اضافه شده به پادمان : هر کشوری از زمانی که تصمیم به ساخت یک برنامه هسته ای می گیرد موظف می شود که آژانس را مطلع کند. قبلا  قانون پادمان ۶ ماه قبل از تزریق مواد به دستگاه های سانتریفیوژ بود) . (بیانیه لوزان)
4	عدم توقف و ادامه پیدا کردن با شدّت و قدرت توسعه‌ی علمی و فنّی هسته‌ای در ابعاد گوناگون، (محدودیّتهایی را ممکن است لازم بدانند قبول بکنند)	- انجام تحقیق و توسعه غنی سازی در ایران بر روی ماشین های سانتریفیوژ بر اساس یک جدول زمانی و سطح توافق شده - تبدیل  فوردو از یک سایت غنی سازی به یک مرکز هسته ای، فیزیک و فن آوری - همکاری بین المللی در حوزه های تحقیق و توسعه ی مورد توافق و تشویق در فوردو (بیانیه لوزان)
5	اگر چنانچه در این همدلی‌ها و هم‌زبانی‌ها و تبادل‌نظرها (دولت با نخبگان)یک وقتی گرفته شد، چه اشکال دارد، یک خرده زمان آن تصمیمات نهایی عقب بیفتد؛ طوری نخواهد شد	ما خود را متعهد به تکمیل تلاش ها تا تاریخ ۱۱ تیرماه می دانیم. (بیانیه لوزان)
6	تامین نیاز قطعی کشور در زمینه ظرفیت غنی سازی به میزان 190000هزار سو 16/04/93	5000سانتریفیوژ در نطنز ، 1000 سانتریفیوژ در فردو
7	....................................	........................................................................
8	.......................................	.......................................................

 

سخن آخر

ضرورت بررسی ابعاد دیگر موضوع ، از جمله بایدها و نبایدهای مذاکره هسته ای از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی ، را به فرصت دیگر موکول می شود. در انتها به مروری کوتاه بر رسالت ملت و تکالیف تیم مذاکره کننده در بیانات معظم له می پردازیم.

 

رسالت ملت ایران

این را هم توجّه داشته باشید، این مذاکره‌ای که امروز دارد انجام میگیرد با شش کشور - که آمریکا هم جزو این شش کشور است - فقط در مورد مسائل هسته‌ای است و لاغیر. بنده هم اوّلِ امسال در مشهد مقدّس در سخنرانی گفتم [که‌] مذاکره در موضوعات خاص اشکالی ندارد؛ منتها گفتم من اعتماد ندارم، خوشبین نیستم به مذاکره، لکن میخواهند مذاکره کنند، بکنند؛ ما هم به اذن‌الله ضرری نمیکنیم.

 یک تجربه‌ای در اختیار ملّت ایران است - که حالا من مختصراً عرض خواهم کرد - این تجربه ظرفیّت فکری ملّت ما را بالا خواهد برد؛ مثل تجربه‌ای که در سال ۸۲ و ۸۳ در زمینه‌ی تعلیق غنی سازی انجام گرفت، که آن‌وقت تعلیق غنی سازی را در مذاکرات با همین اروپایی ها، جمهوری اسلامی برای یک مدّتی پذیرفت. خب ما دو سال عقب افتادیم، لکن به نفع ما تمام شد. چرا؟ چون فهمیدیم که با تعلیق غنی سازی، امید همکاری از طرف شرکای غربی مطلقاً وجود ندارد. اگر ما آن تعلیق اختیاری را - که البتّه به‌نحوی تحمیل شده بود، لکن ما قبول کردیم، مسئولین ما قبول کردند - آن روز قبول نکرده بودیم، ممکن بود کسانی بگویند خب یک ذرّه شما عقب‌نشینی میکردید، همه‌ی مشکلات حل میشد، پرونده‌ی هسته‌ای ایران عادی میشد. آن تعلیق غنی سازی این فایده را برای ما داشت که معلوم شد با عقب‌نشینی، با تعلیق غنی سازی، با عقب افتادن کار، با تعطیل کردن بسیاری از کارها مشکل حل نمیشود؛ طرف مقابل دنبال مطلب دیگری است؛ این را ما فهمیدیم...... بنابراین از مذاکراتی هم که امروز در جریان است، ما ضرری نخواهیم کرد. البتّه بنده همچنان که گفتم خوشبین نیستم؛ من فکر نمیکنم [از] این مذاکرات آن نتیجه‌ای را که ملّت ایران انتظار دارد، به‌دست بیاید، لکن تجربه‌ای است و پشتوانه‌ی تجربی ملّت ایران را افزایش خواهد داد و تقویت خواهد کرد؛ ایرادی ندارد امّا لازم است ملّت بیدار باشد. ما از مسئولین خودمان که دارند در جبهه‌ی دیپلماسی فعّالیّت میکنند، کار میکنند، قرص و محکم حمایت میکنیم، امّا ملّت باید بیدار باشد، بداند چه اتّفاقی دارد میافتد [تا] بعضی از تبلیغاتچیهای مواجب‌بگیر دشمن و بعضی از تبلیغاتچیهای بیمزدومواجب - از روی ساده‌لوحی - نتوانند افکار عمومی را گمراه کنند. 12/08/1392

 

کاری که دکتر ظریف و دوستانشان شروع کردند و تا امروز هم خوب پیش رفتند دنبال می‌شود اما این، یک تجربه‌ی ذیقیمت دیگر برای همه بود که متوجه شویم نشست و برخاست و حرف زدن با آمریکایی ها، مطلقاً تأثیری در کم کردن دشمنی آنها ندارد و بدون فایده است.   22/05/1393

 

* وظیفه تیم مذاکره کننده

 البتّه ما به تیم مذاکره‌کننده‌مان اعتماد داریم. مطمئنّیم یقیناً آنها به دست‌اندازی به حقوق کشور و حقوق ملّت و کرامت ملّت راضی نخواهند شد و اجازه نخواهند داد که چنین کاری انجام بگیرد. مسئله‌ی ظرفیّت غنی‌سازی یک مسئله است که خیلی مهم است؛ مسئله‌ی تحقیق و توسعه که قطعاً باید رعایت بشود؛ حفظ تشکیلاتی که دشمن قادر به تخریب آن نیست. روی «فردو» تکیه میکنند، چون غیر قابل دسترسی است برای آنها. ۱۳۹۳/۰۴/۱۶

 

من با مذاکره کردن مخالف نیستم؛ مذاکره کنند؛ تا هروقت میخواهند مذاکره کنند! من معتقدم باید دل را به نقطه‌هاى امیدبخش حقیقى سپرد، نه به نقطه‌هاى خیالى ، آنچه لازم است این است. 17/10/1393

 

حرفهای ما به برادرانمان اینها است. این حرفها را ما در جلسات خصوصی هم گفتیم؛ عمدتاً در طول این یک سال و نیم با رئیس‌جمهور محترم، و بعضاً در موارد نادری هم به مسئول مذاکرات که وزیر محترم خارجه‌ی ما است گفتیم. این حرفهای من است؛ امّا حالا این خواسته‌ها را اینها با کدام شیوه‌ی مذاکراتی میتوانند تأمین کنند، این به عهده‌ی خودشان است؛ بروند بنشینند شیوه‌های درست مذاکراتی را پیدا کنند، از آدمهای مطّلع و امین بهره‌مند بشوند، از نظرات منتقدین مطّلع بشوند و آنچه را لازم است انجام بدهند.

 

والسلام

علی سهیلی