تابش «محمد» بر پرده‌ سینماهای جهان+عکس و فیلم

به گزارش قاصدنیوز، پرده نقره ای سینمای ایران، مفتخر شد، تا گوشه هایی از دوران کودکی بهترین مخلوق خدا را به نمایش بگذارد. فیلم «محمد رسول الله(ص)» آخرین اثر سینمایی مجید مجیدی، کارگردان نام‌آشنای سینمای ایران، از آخرین روزهای محاصره پیامبر و یارانش در شعب ابیطالب آغاز می شود و پس از نمایش دقایقی از سختی ها و فشارها، به دورانی بر می گردد (فلش بک) که هنوز حضرت محمد(ص) به دنیا نیامده اند.



مجیدی در این فیلم، پس از نمایش اثرگذار و زیبای واقعه حمله ابرهه و سپاهیانش به شهر مکه و نابودی آنان به دست پرندگان ابابیل، ماجرای ولادت حضرت محمد(ص) را به تصویر می کشد. آشکار شدن نشانه های متعدد در جهان در زمان ولادت، ماجرای دایه شدن حلیمه برای نوزاد آمنه، دور شدن محمد(ص) از مادر و زندگی در صحرا با خانواده دایه اش، رسیدن پیامبر به سن نوجوانی و جدا شدن از حلیمه و بازگشت به مکه و دیدار با پدربزرگش عبدالمطلب و مادرش آمنه، اولین سفر پیامبر با خانواده اش به یثرب برای دیدار با اقوام به همراه مادر، مرگ مادر در بازگشت به مکه، زندگی در مکه با پدربزرگ تا آخرین لحظات حیات عبدالمطلب، سرپرستی ابوطالب و سفر به شام بری تجارت و حوادثی که در میان راه رخ می دهد، بخشهایی است که از دوران کودکی تا نوجوانی پیامبر به تصویر کشیده شده است.

 

حضرت محمد(ص) در آغوش مادر گرانقدرش آمنه، در کنار فاطمه بنت اسد

پایان داستان، بازگشت به شعب ابی طالب است. جایی که ابوطالب به نزد ابوسفیان می رود و از اتفاقی خبر می دهد که اهل مکه را در اعجاب فرو می برد. رویدادی که پیروزی شکوهمند مسلمانان در نتیجه مقاومت سه ساله در برابر حصر سران قریش را به همراه دارد.


 

شهر مکه پیش از بعثت پیامبر(ص)

در طول داستان، کنجکاوی علما و بزرگان دیگر ادیان به خصوص یهودیان پس از بروز نشانه های به دنیا آمدن منجی بشر، به تصویر درآمده است. اما این کنکاش به تهدیدی از سوی گروه های مختلف تبدیل می شود که جان پیامبر را همواره در معرض مخاطره قرار می دهد. ریشه این تهدید، به روایت فیلم، تعدادی از یهودیان هستند که خود به انتظار منجی وعده داده شده تورات نشسته اند. ساموئل یکی از این یهودیان است که سرنوشت جالبی پیدا می کند.


 

ساموئل، تاجر یهودی که به دنبال منجی بشارت داده شده در تورات می گردد

مجیدی در ابتدای فیلم اشاره می کند که آنچه ساخته است مبتنی بر آیات و روایات بوده و البته برداشتی است که شخصا از این روایات داشته ست. اگر گذرا بر آثار گذشته مجیدی، از بدوک، پدر و بچه های آسمان تا رنگ خدا، بید مجنون و آواز گنجشک ها مروری بکنیم، به خوبی متوجه می شویم که نتیجه برداشت مجیدی، چیزی جز نمایش رحمت و مهربانی و عشق به انسان ها از زندگی پیامبر ـ که با حقیقت تاریخ نیز مطابق است ـ نخواهد بود.


 

حضرت محمد(ص) به هنگام ورود به کلیسای بحیرای مسیحی

در جای جای فیلم، برکت وجود کودکی به نام محمد(ص) برای اطرافیانش به خوبی نشان داده می شود. کودکی که عطوفت و مهربانی با دیگران برای او یک عادت است. نمایش دلرحمی و مظلوم نوازی کودکی که مخاطب می داند سرنوشت او پیامبری است، به قدری برای تماشاچی دلنشین است که حس همراهی با او را القا می کند.


 

ساحل نشینانی که به برکت وجود پیامبر از گرسنگی نجات می یابند

مکملی برای فیلم مصطفی عقاد

روایت مجیدی از محمد(ص) مکملی است برای آنچه که مصطفی عقاد در فیلم «الرسالة» از پیامبر به نمایش گذاشته است. عقاد دوره مبعوث شدن پیامبر با اوج فشارها و رنج ها وسپس مرحله تشکیل حکومت در مدینه و تحمیل جنگها به نظام تازه تأسیس او تا رحلت حضرتش را به تصویر می کشد و مجیدی، ریشه زندگی پیامبری را روایت می کند که از بدو تولد در دامن محبت مادر، پدربزرگ، دایه و عمویی رشد می کند تا در بزرگسالی معنای «رحمة للعالمین» بودن او به خوبی قابل درک باشد.


 

نام نوشت فیلم محمد رسول الله(ص)

هوشمندی مجیدی در پاسخ به جریان اسلام هراسی و تقویت گفتمان مقاومت

انتخاب مناسب آغاز و پایان فیلم در دوران محاصره شدید اقتصادی و اجتماعی پیامبر و ایمان آورندگان به او در «شعب ابیطالب» نشان از آن دارد که مجیدی، شرایط زمانه خود را درک کرده است. او می توانست موقعیت تاریخی دیگری را برای فیلم خود برگزیند، اما بی تردید نیم نگاه او به شرایط فعلی مسلمانان در دنیا به ویژه ملت ایران که پرچمداران اسلام ناب محمدی(ص) هستند منجر به انتخاب این مقطع تاریخی به عنوان متن اصلی روایت برای «فلش بک» به دوران کودکی شده است.


نمایش ملموس مقاومت مؤمنان همراه با پیامبر در مرارت های محاصره تحمیلی اقتصادی سه ساله، تبلیغات منفی ابوسفیان و بزرگان قریش علیه پیامبر و مسلمانان، فشار افکار عمومی مردم مکه بر بزرگانشان بر اثر مشاهده مقاومت و مظلومیت مسلمانان با گذشت زمان و در نهایت نصرت الهی در موریانه‌خور پیمان نامه سران قریش بر سر محاصره اقتصادی مؤمنان به خدا و پیامبر که نتیجه مقاومت در راه خدا بود، به خوبی مفهوم ایستادگی بر عقیده و نتیجه خوشایند آن را‌ به مخاطب منتقل کرده و او را به همراهی با این مسیر وا می دارد.


در شرایطی که پس از انقلاب اسلامی، جریان رسانه ای حاکم بر دنیا، خط اسلام هراسی را روز به روز پر رنگ تر از گذشته پیگیری می کند و دوست دارد مسلمانان را انسانهایی خشن، بدوی و به دور از تمدن معرفی کند، مجیدی تصویری از پیامبر و یارانش را به نمایش می گذارد که چیزی جز نوع دوستی، حمایت ازمظلوم و عشق و محبت به انسان ها در عین ابراز نفرت عملی و شجاعانه ـ حتی در سنین کودکی و نوجوانی ـ از ظالمان و ستمگران نیست.


به نظر می رسد به رغم تخریب های رسانه های اسلام هراس غربی و جریانات متحجر و تکفیری، این فیلم بتواند به خوبی در دنیای اسلام و جهان غرب دیده شود. تهاجم رسانه ای بیشتر می تواند کمکی باشد برای کنجکاوی افکار عمومی دنیا درباره این فیلم و در نتیجه دیده شدن آن. اتفاقی که نیازمند حمایت رسانه های کشورهای اسلامی است به شرط آنکه خود به تخریب آن دست نزنند.



فیلمی در تراز سینمای جهان

فیلم از نظر فنی و تکنیکی، در برخی بخش ها تنه به تنه سینمای روز دنیا زده و از سینمای ایران بسیار جلوتر است. فیلمبرداری این اثر، به عهده کسی بوده که توانسته است ۳ بار جایزه اسکار را از آن خود کند. «ویتوریو استورارو» ایتالیایی که پیش از این ماجرای جالب پیوستن وی به پروژه فیلم محمد(ص) رسانه ای شد بود، قابهایی را در کار خود به نمایش گذاشته است که به رغم طولانی بودن غیر متعارف فیلم ـ بیش از ۳ ساعت ـ بیننده را خسته نمی کند.



موسیقی مدرن اثر هم به خوبی توانسته در خدمت تصویر باشد و احساس مخاطب با تطابق این دو، به اوج برسد. پایه موسیقی این فیلم، کلیسایی است که البته در آن صدای سازهای شرقی هم به گوش می رسد. در برخی صحنه ها هم مانند گعده بزرگان قریش در ابتدای فیلم، از موسیقی محلی عربی استفاده شده است. شاید توجیه انتخاب موسیقی مدرن برای این اثر، در نظر گرفتن تأثیرگذاری بر مخاطب غربی باشد.


 

نکته مثبت و مشترک میان فیلم مجیدی و عقاد، لوکیشن های زیبای اثر است. به ویژه باید به لوکیشن شهرهای مکه و مدینه اشاره کرد. دقت در طراحی و توجه به جزئیات موجب شده تا احساس مخاطب نسبت به ظرف مکانی داستان، مثبت و واقع بینانه باشد. صخره ای و خشک بودن شهر مکه و طراوت و شادابی، در شهر صحرایی مدینه که آب بیشتری هم دارد، تفاوت این دو شهر را به خوبی نشان داده است. نمای کعبه قبل و بعد از بعثت و نیز طراحی خانه ها گویای آن است که زحمات زیادی برای ساخته شدن لوکیشن از طراحی تا اجرا کشیده شده است. این موضوع درباره کلیسای بحیرای مسیحی، غار حراء و صحنه های مربوط به ساحل نشینان بت پرست نیز صادق است.


 

لوکیشن شهر یثرب، پیش از بعثت پیامبر(ص)




شهر مکه پیش از بعثت




کعبه و شهر مکه پس از بعثت




آشفتگی در شهر مکه پس از شنیدن خبر حمله سپاه ابرهه

به رغم اینکه چینش وقایع تاریخی در کنار یکدیگر به درستی صورت گرفته است به نظر می رسد فیلمنامه نیازمند کار بیشتر و دقیقتر بود تا داستانی روانتر ارائه کند. در برخی صحنه ها مانند ماجرای مواجهه ساموئل با حضرت محمد(ص) در مدینه، روایت با رهاشدگی و تقطیع مواجه می شود و مخاطب را در خلاء باقی می گذارد. البته هوشمندی نویسندگان فیلمنامه در ایجاد تعلیق و هیجان در حاشیه متن با حضور ساموئل یهودی ـ که کنجکاوی اش در یافتن منجی بشارت داده شده در تورات از شب تولد پیامبر آغاز می شودـ و جدل او با دیگر عالمان یهود، قابل ستایش است. جریانی که قاعدتا باید مستند به روایات تاریخی باشد.


 

از نقاط ضعف فیلم می توان به انتخاب نامناسب صدای کودک، برای سنین ۶، ۷ سالگی پیامبر اشاره کرد. همچنین ترجمه فارسی زبان عبری علمای یهود، گویا و روان نبوده و بسیار نارساست. در صحنه ای که عبدالمطلب با ابرهه دیدار می کند نیز علاوه بر بد لهجه بودن بیش از اندازه مترجم ابرهه، ترکیب صدای وی با ابرهه منجر به نامفهوم شدن سخنان مترجم شده است.



نمایش چهره پیامبر(ص) وجود ندارد/ پیشنهاد اکران خصوصی برای علمای الازهر
از مدتی پیش، تبلیغاتی علیه فیلم در میان برخی کشورهای اسلامی شکل گرفت که در این فیلم قرار است چهره پیامبر(ص) به نمایش درآید. این در حالی است که در هیچ کجای فیلم چهره ای از پیامبر به نمایش در نیامده است. از سویی برخی علمای الازهر به مجسم کردن صدای پیامبر نیز اعتراض کرده اند. اختلاف نظری که می توان با کمک ظرفیت های مجموعه هایی چون سازمان تقریب مذاهب اسلامی از طریق دعوت علمای الازهر به تهران و اکران اختصاصی فیلم برای آنان و مباحثه فقهی پیرامون این موضوع، حل کرد و تهدید موجود را به فرصت حمایت الازهر از این فیلم تبدیل نمود.



بازی های تأثیرگذار؛ از نقش عبدالمطلب تا حلیمه

از نقاط قوت فیلم می توان به انتخاب درست اکثر نقش ها اشاره کرد. بازی زیبای علیرضا شجاع نوری، در نقش عبدالمطلب به عنوان بزرگ قریش، مهدی پاکدل در نقش ابوطالب، همچنین مینا ساداتی در نقش آمنه و ساره بیات در نقش حلیمه، مخاطب را به خوبی با فیلم همراه می کند.


 

علیرضا شجاع نوری در نقش عبدالمطلب



آرش فلاحت پیشه در نقش ابرهه

فیلم ظرفیت ساخت قسمت بعدی را به خوبی داراست. البته باید منتظر ماند و واکنش جهانی نسبت به آن را رصد کرد تا طراحی جدید برای اثر دوم، دقیق و مبتنی بر نیاز مخاطب انجام شود.



اگر موج اول دعوت به مطالعه اسلام پس از اسلام هراسی اخیر با نامه پدرانه رهبر انقلاب به جوانان غربی آغاز شد بی تردید موج دوم آن می تواند اکران بین المللی فیلم «محمد رسول الله(ص)» باشد تا در طوفان سهمگین اسلام‌هراسی، نسیم دلنواز اسلام‌گرایی در دنیا وزیدن بگیرد.