فعالان فرهنگی بر اساس کشش معنوی، قبول مسئولیت کنند

به گزارش «قاصدنیوز»، محور سخنرانی حجت الاسلام شیخ محمدحسن وکیلی از اساتید جوان درس خارج حوزه علمیه مشهد در مراسم دهه اول محرم حسینیه هنر مشهد به موضوع شرح خطبه منا اختصاص دارد. حضرت سیدالشهداء^{(علیه السلام)}  در این خطبه به موضوع امر به معروف و نهی از منکر می پردازد.

 

متن زیر برشی از سخنان حجت الاسلام وکیلی در شب دوم محرم است که به بیان دو آفت پیش رو برای آمران به معروف و فعالان فرهنگی می‌پردازد:

 

فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی معمولاً دو آفت اساسی دارد که در یک تعبیر می‌توان آن را در یک مورد جمع کرد. مسئله اول اینکه حجم فعالیت‌های فرهنگی به‌قدری زیاد است که هیچ‌وقت تمام نمی‌شود. یعنی شما به‌عنوان یک فرد اگر شروع کنید به فعالیت فرهنگی، 24 ساعتتان را هم اگر هم صرف کنید بازهم کار تمام نمی‌شود و دلیل آن هم این است که همیشه شیطان فعال است و انسان را به شر و باطل دعوت می‌کند و حتی اگر فرد خودش را هم درست بکند زمینه فساد همیشه در جامعه هست. عمرها می‌طلبد که انسان‌ها بخواهند اصلاح بشوند. انسان وقتی وارد کار فرهنگی می‌شود و معمولاً اگر دغدغه داشته باشد گاهی اوقات می خواهد تمام‌وقت خود را صرف کار فرهنگی کند. این سبب می‌شود که توفیق به خود رسیدن را از دست بدهد.

 

فعالان فرهنگی باید بهترین ساعاتشان را به رابطه بین خود و خدا اختصاص دهند

حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) در نامه‌ای که به مالک اشتر به‌عنوان عهدنامه فرستادند فرمودند که وظیفه‌ات این است در تقسیم اوقاتت بهترین وقت ها  را برای رابطه خود و خدایت بگذاری و مابقی را صرف مردم کنی و اگر ساعات ارتباط بین خود و خداوند را اصلاح کنی بقیه ساعاتت برکت پیدا می‌کند و کاری که برای مردم می‌کنی اثر می‌کند و الا اگر آن مقداری که بین تو و خدا هست اصلاح نشد مابقی هم اصلاح نخواهد شد. به تعبیری آفت اول امربه معروف و نهی از منکر یا فعالیت‌های فرهنگی افراط در امربه معروف و نهی از منکر و دعوت به خیر است. خیلی مهم است که وقتی وارد فعالیت های فرهنگی و به معنایی امر به معروف و نهی از منکر می شود برای خلوت خود برنامه داشت باشد. روایات متعدد داریم که انسان باید اوقاتش را تقسیم کند به سه یا چهار بخش. شاید این روایات برای ما قابل عمل کردن نباشد اما معمولاً می‌گویند از این سه یا چهار بخش، یک بخش را برای عبادت قرار بده. ما فرض کنیم 6 ساعت نگوییم بگویم 3 ساعت نه بگویم 2 ساعت. بالاخره انسان مؤمن وقتی مجاز است که فعالیت اجتماعی انجام بدهد که در کنار رسیدگی به امور اجتماعی ساعت خلوتی برای خود داشته باشد که بهترین ساعتش باشد. والا باید باور کنیم که به‌مرورزمان قلب و توجهش از بین می‌رود و اخلاصی کم می‌شود و کارش بی‌اثر می‌شود.

 

بر اساس کشش معنوی مسئولیت قبول کنید

شرط دوم این است که فعال فرهنگی به‌تناسب توان معنوی و جدای از توان جسمی؛ به همان مقدار بار بردارد و مسئولیت‌پذیر باشد. در فضای فعلی می بینیم فرد می‌بیند کار زیاد است لذا مسئولیتی را برمی‌دارد که بیش از کشش معنوی اوست. برای انجام فعالیت های اجتماعی یک توان جسمی مورد نیاز است اما مهمتر از آن توان روحی است یعنی اینکه وقتی وارد کاری می‌شود احساس آلودگی نکند و روزبه‌روز حضور قلبش زیاد شود یا لااقل ثابت بماند و کمتر نشود. اگر کسی وارد کاری شد که احساس کرد حضور قلب او کم می‌شود، یا باید اسباب حضور قلب را فراهم کند یا باید کار را عوض کند. چند وقت پیش در خاطرات یکی از بزرگواران از مرحوم شهید آوینی می‌خواندم که ایشان می‌گفتند شما فقط مستند می‌سازید با آن صدای زیبا و اخلاص و لطافتی که ایشان درست می‌کردند که محصول معنویت ایشان بود. به ایشان اصرار کردیم که شما یک فیلم بسازید و ایشان قبول کرد . یک مدتی طرحی داده شد و زمینه‌اش فراهم شد و بازیگران فراهم شدند ازجمله دو خانم بودند و پیگیری و کارگردانی کنند. دو سه‌هفته‌ای نگذشته بود که کار راه تعطیل کرده‌اند. ایشان گفت شما من را با این خانم‌ها تنها گذاشته اسد که از این‌ها فیلم‌بردارم؟ من هر چه بالا پایین می‌کنم می‌بینم اخلاص پیدا نمی‌شود. کاری که اخلاص نداشته باشد اثر بر آن بار نمی‌شود. حالا ما یک بحث کلان داریم که آیا فیلم‌سازی اسلامی اصولش چیست و شرایطش چیست و چقدر شدنی و... حتی مثل شهید آوینی تعابیر تندی دارند و مباحث مبنایی خودش را دارد. بحثی دیگر این است که حالا با همه شرایط و اجازه مرجع تقلید و... چه کسی این بار را بردارد که در حین کار اخلاصش کم نشود و طهارت نفسش از دست ندارد و باور داشته باشد که بدون اخلاص و طهارت فعالیت های او اثر ندارد. بدون اخلاص و طهارت اذهان مردم را مشغول می‌کنیم و هیجان در نفوس ایجاد می‌کنیم اما فعالیت فرهنگی او به قلب کسی نمی‌نشیند. کاری اثر دارد که برخاسته از تقوا و طهارت باشد.

زمین فعالیت را ترک نکنید؛ تلاش معنوی خود را بیشتر کنید

این حرف‌ها که مطرح می‌شود خیلی‌ها فوری عقب‌نشینی می‌کنند و عرصه کار فرهنگی را خالی می‌کنند و می‌گویند ما مرد این میدان نیستیم و...  ولی این راه‌حل نیست. به‌اصطلاح فقهی می‌گویند که شرط واجبات است اما شرطش هم باید تحصیل بشود . مثل وضو. نماز بدون وضو نمی‌شود انجام داد اما انسان نمی‌تواند بگوید چون وضو بلد نیستم پس نماز نمی‌خوانم. آدم باید وضو بگیرد و نماز هم بخواند.

 

انسان موظف است در عرصه فعالیت‌های اجتماعی وارد بشود و کار فرهنگی و امربه معروف و نهی از منکر بکند و هم وظیفه دارد این زمینه معنوی را در نفس خودش فراهم کند و به‌تناسب اینکه کارش و بارش سنگین‌تر می‌شود همین‌طور پشتوانه‌ معنوی خود را هم قوی‌تر کند. انسان موقعی مسئول یک جمع ده نفره است، آن موقع مثلاً ده دقیقه نماز شب بخواند کفایت می‌کند، موقعی می‌شود مسئول جمع صدنفره باید نیم ساعت نماز شب بخواند و موقعی می‌شود مسئول یک نهاد باید یک ساعت نماز شب بخواند و گریه و زاری هم بکند. آن‌هایی که در عرصه کارهای اجتماعی موفق بوده‌اند و حرفشان اثر داشت افرادی بوده‌اند که در خلوت خودشان و در نیمه‌شبشان در ارتباط با خدای متعال ظرف خود را پُر می‌کردند و توشه می‌گرفتند و در بین مردم خرج می‌کردند و الا اگر انسان دست خودش خالی از معنویت باشد در نزد دیگران کاری از پیش نمی‌برد.

 

شما خاطرات افرادی که در فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی و دفاع مقدس موفق بوده‌اند را بخوانید و حتماً می‌بینید در اوج درگیری، نماز شبی با گریه و زاری می‌خوانده است و در آن توسلش از درگاه اهل‌بیت (علیهم السلام) مدد می‌گرفته است و از آن حال، صبح در قلب مردم نفوذ می‌کرده است. دیگرانی بوده‌اند که سخنرانی و مدیریت و برنامه‌ریزی می‌کردند اما اثری در کسی ایجاد نمی‌کرد.  لذا اگر یکی از دو کفه ترازو معنویت و فعالیت سنگین تر شود، به همان مقدار در کمال و سیر انسان در مسیر خداوند لطمه وارد خواهد شد و سبب می‌شود حرف وی اثر نداشته باشد و آن زمان دلش را به مجموعه اموری خوش می کند ولی این فعالیت ها در نفس خود او و دیگران اثر نخواهد گذاشت.