توقعات و توصیه های رهبر معظم انقلاب خطاب به شوراهای اسلامی شهرها

به گزارش «قاصدنیوز»، یکی از منابع قابل اعتنا و غنی در پیدا کردن شاخص ها و سنجه هایی برای سنجش عملکرد اعضای شورای اسلامی شهرها، سخنان رهبر معظم انقلاب در این خصوص است.

ایشان در طی سال ها گذشته در دیدارها و پیام های خود خطاب به نمایندگان مردم در شوراها نکات راهبردی و مهمی را اعلام کرده اند که به مناسبت گردآوری پرونده «شیوه سنجش عملکرد فردی نمایندگان مردم در شورای شهر» در ادامه خلاصه آن را به صورت جمع بندی شده می خوانید.

*   *   *

آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب(دوم شهریور 1382): مهمترین توصیه ى اینجانب اولاً مربوط به سیاستها و برنامه هاى كارى شما و سپس درباره ى گزینش مدیریت شهر و روستا است.

تسهیل زندگى مردم در كارهایى كه به شهرداری ها مربوط است، برطرف كردن معضلات شهر و روستا، سالم سازى محیط زیست، حفظ اصالت اسلامى و ملى در ساخت و سازها، استقرار بخشیدن به جو اسلامى و فرهنگى سالم، پرداختن به نیازهاى فورى تر در عین اهتمام به كارهاى زیربنایى، اولویت دادن به مناطق مستضعف نشین، تأثیرناپذیرى از نفوذ ثروتمندان و جاذبه ى ثروت، رعایت دقیق قوانین و عدم تخطى از آن با حیله هاى شـبه قانونى، رعایت ویژه ى محرومان، آلوده نشدن به اسراف و هدر ندادن بیت المال با تجملات زائد و سفرها و مراسم غیرالزام، و در یك كلمه رعایت تقوا و تدبیر و پشتكار، و بهره گیرى از دانش و تجربه، مواد عمده ى توصیه ى نخست اینجانب است.

 

1- خدمت به مردم با روحیه بسیجی :

• با تكیه و امید به فضل الهى بار این مسؤولیت را بر دوش كشیده همه‌ى توان خود را به اداى وظایفى كه در قانون براى این شوراها معین است، مصروف كنند و خدمت به مردم را كه از بزرگترین عبادات است سرلوحه‌ى همه‌ى انگیزه‌هاى خود قرار دهند.^8/2/1378

 

• از آنجا كه شوراها از مظاهر مشاركت مردمى و براى تسهیل امور مردم است، اعضاء محترم ارتباط دائمى خود با مردم و حضور در میان آنان و اطلاع از مشكلات آنان را وظیفه‌ى مستمر خود بدانند و دسترسى مردم را به خود، آسان سازند. ^8/2/1378
   
• خدمت به مردم افتخار بزرگى است. وقتى كسى اين فرصت را پيدا مى‌كند كه به مردم خدمت كند، اوّلاً بايد خدا را بر اين توفيق و بر اين فرصت مغتنم، شكر بگزارد؛ ثانياً وقت خود را، مصروفِ به انجام رساندن اين كار مهم كند. همه ما در احكام شرعى و در روايات اخلاقى، بارها توصيه شده‌ايم و مى‌دانيم كه اگر كسى براى مردم كارى انجام دهد و قدمى بردارد، چقدر خداى متعال به او اجر خواهد داد. اين كارى هم كه امروز شما برعهده داريد، يك مصداق كامل از چيزى است كه در آن روايات هست. خدا توفيق را به همه نمى‌دهد؛ اما آن كسى كه توفيق خدمت پيدا كرد، بايد اين توفيق الهى را شكرگزارى كند ^{۱۳۷۸/۰۳/۰۴}
   
• اعضاء محترم ارتباط دائمى خود با مردم و حضور در میان آنان و اطلاع از مشكلات آنان را وظیفه‌ى مستمر خود بدانند و دسترسى مردم را به خود، آسان سازند^{۱۳۷۸/۰۲/۰۸}
   
• معيار مردم‌ برای‌ قضاوت‌ در مورد مسؤولان‌ و مديران‌ كشور، عملكرد آنها در عرصه‌ خدمتگزاری‌ به‌ ملت‌ است‌ و هيچ‌ كاری‌ فوری‌تر و مهمتر از خدمت‌ به‌ مردم‌ وجود ندارد^{۱۳۸۱/۱۲/۱۹}
   
• از اولين روز آغاز به كار و بدون هدر دادن حتى يك روز، شانه به زيربار سنگينى كه بر عهده‌ى شما نهاده شده بدهيد و مسابقه در خدمت‌رسانى را آغاز كنيد. ^{۱۳۸۲/۰۲/۰۶}
   
• برادران و خواهران گرامى، بدانند كه وعده و ادعا براى قانع كردن مردم كافى و كارآمد نيست. مردم وفادار ما، تشنه‌ى عمل و صداقت‌اند و هرجا از آن نشانى ببينند همدلى و همكارى و وفادارى خود را نثار مى‌كنند. دوران چهارساله دوران آزمايش شما در چشم مردم نيز هست ^5/2/1382
   
• كار امروز شما، داورى فرداى مردم و حكم عادلانه‌ى ذات اقدس الهى در يوم‌الحساب را تعيين خواهد كرد.^5/2/1382

 

2- عمل به وظایف قانونی شوراها :

• حدود و وظایف شوراهاى اسلامى كه در قانون معین شده باید در قول و عمل به طور كامل رعایت شود. اعضاء شوراها وظایف خود را به درستى بشناسند و بر تحقق آن همت بگمارند و چیزى را كه در قانون پیش‌بینى نشده و یا به خاطر واقعیتهاى كشور و دولت، قادر به انجام دادن آن نیستند، وعده ندهند و مردم را از كمك و اقدام شوراهاى اسلامى مأیوس نسازند. ^8/2/1378
   
• وظايفى كه براى شوراها در قانون ذكر شده، همان وظايفى است كه اگر شوراهاى ما ان‌شاءاللَّه بتوانند اين وظايف را به طور كامل به انجام برسانند، بسيارى از مشكلات جارى مردم برطرف خواهد شد و اين موارد را قانون‌گذاران با دقّت در قانون اساسى و در قانون عرفى معيّن كرده‌اند. ^{۱۳۷۸/۰۳/۰۴}
   
• يقيناً اگر شوراها به وظايف خود عمل مى‌نمودند و مردم را به نيّتها و كارآيى خودشان اميدوار مى‌كردند، استقبال مردم باز هم بيشتر مى‌شد. مردم مايلند در اداره‌ى كشور به وظيفه‌ى خود عمل كنند و سهم و حقّ خود را نيز استيفاء نمايند. اگر كسانى هم كه در شوراهاى سراسر كشور انتخاب شده‌اند، ان‌شاءاللَّه به وظايف خود عمل كنند و از جنجال و غوغاگرى سياسى و پرداختن به امورى كه وظايف آنها نيست، پرهيز كنند و به وظيفه‌ى خود بپردازند - كه وظيفه‌ى آنها اداره‌ى امور شهرها و روستاها و رسيدن به مشكلات مردم در محدوده‌ى وظايف خودشان است - بلاشك علاقه‌ى مردم نسبت به اين نهاد مهمّ جمهورى اسلامى كه در قانون اساسى روى آن تأكيد شده، بيشتر خواهد شد. ^{۱۳۸۱/۱۲/۱۳}
   
• مردم به نظام و نهادهاى آن علاقه‌مندند و توقّعى كه از مسؤولان دارند، كار و خدمت و انجام دادن وظايفشان است. در اين خصوص، فرقى بين شوراى شهر، مجلس شوراى اسلامى، دولت و بقيه‌ى دستگاهها نيست؛ هركدام وظيفه‌ى خود را انجام دهند، مردم را به خودشان علاقه‌مند و دلگرم خواهند كرد. اگر كسانى وظيفه‌ى خود را انجام ندهند، كوتاهى كنند، به كارهاى ديگر سرگرم شوند و احياناً افساد كنند - كمااين‌كه در بعضى از موارد مشاهده شده است كسانى‌كه مردم آنها را براى كارى انتخاب كردند، به‌جاى اين‌كه به آن كار بپردازند، به كارهايى پرداختند كه مطلقاً به نفع مردم نيست، بلكه به زيان مردم است - طبعاً مردم دلسرد خواهند شد. ^{۱۳۸۱/۱۲/۱۳}

 

3- تفاهم و همدلی و دوری از مناقشات سیاسی و جناحی :

• براى كسب توفیق در وظایف شوراهاى اسلامى، شرط اول آن است كه اعضاء شوراهاى اسلامى هر شهر یا روستا در عمل با یكدیگر تفاهم و همدلى داشته باشند. بدون این شرط مهم، یقینا این نهاد تازه تأسیس نخواهد توانست براى مردم منشأ خیر و صلاح گردد. ^8/2/1378
   
• مناقشات سیاسى و جناحى و ورود در هر اقدامى كه اعضاء شوراى اسلامى را از اتحاد عملى خود دور كند، براى این شوراها مضر و ناروا است.^8/2/1378
   
• یك شرط اساسی آن است كه انگیزه های جناحی و حزبی، این شوراها را عرصه ی تاخت و تاز خود نكند و آن را از كار اصلی خود باز ندارد.^8/2/1386
   
• دخالت جناح بندیها و انگیزه های حزبی و گروهی و شخصی و طایفگی در این وظیفه ی مهم، زهر مهلكی است كه شوراها را از كار می اندازد و آن را كم سود و گاه، زیانبخش می سازد . _8/2/1386
   

4- گزینش، نظارت و همکاری با شهرداران و دهیاران :

• در انتخاب شهرداران و دهیاران، مهمترین خصوصیتى كه باید رعایت شود، كاردانى و صلاحیت هاى دینى و انقلابى است. شوراهاى اسلامى در این انتخاب مهم لازم است به امانتدارى و تدین و توانایى اجرایى این برگزیدگان كمال اهتمام را بورزند  . _8/2/1378
   
• شوراهای‌ شهر و شهرداران‌ سراسر كشور بايد امانتدار «رأی‌، اعتماد، محيط زندگی‌ و اخلاق‌ و فرهنگ‌ مردم‌» باشند كه‌ يكی‌ از مصداقهای‌ مهم‌ امانتداری‌ رأی‌ مردم‌، انتخاب‌ شهرداران‌ «امين‌، قابل‌ اعتماد، با كفايت‌، پاكدامن‌، متدين‌، شجاع‌، ساده‌ زيست‌، مردمدار و مقيد به‌ انضباط مالی‌» است‌. ^{۱۳۸۱/۱۲/۱۹}
   
• درباره‌ى انتخاب مديريت هاى شهر و روستا توصيه مى‌كنم امانت و ديانت و كفايت اشخاص را ملاك گزينش قرار دهيد. رفاقت هاى شخصى و حزبى و ملاحظات سياسى به هيچ رو، نبايد مجوز گزينش مديران فاقد ملاك هاى اصلى شمرده شود. _5/2/1382
   
• به شهردار برگزيده‌ى خود كمك و فرصت دهيد و از او مسؤوليت و پاسخ بخواهيد و در برابر كوتاهي ها يا كج رفتاري ها بى‌تفاوت نمانيد و به وظيفه‌ى قانونى خود عمل كنيد و اين همه را از جنجال و غوغاگرى كه امروز متأسفانه بعضى بجدّ، طالب آنند، دور نگهداريد. _5/2/1382
   
• سلامت بافت مدیران شهری بسیار مهم است زیرا بی توجهی به این بافت، موجب بروز مشكلات عدیده و تأثیرگذاری آنها بر زندگی روزمره مردم می شود، لذا باید در انتخاب مدیران در سطوح مختلف دقت و اهتمام لازم برای رعایت معیارها انجام گیرد. ^{۱۳۸۴/۱۲/۱۳}
   
• ملاك این گزینش(گزینش شهرداران و دهیاران) ، باید امانت و دینداری، كفایت و كارآمدی، نجابت و حسن سلوك با مردم باشد. _8/2/1386
   
• در نظارت و حسابرسی از كار شهردار و دهیار نیز، شورا باید عینا همین امر مهم را در برابر چشم داشته باشد و جز تكلیف بزرگ الهی خود، چیزی را در نظر نگیرد. _8/2/1386
   
• درخصوص شوراها نیز كه آیا وظایف آنها نظارت صرف است و یا نظارت همراه با اجرا، نظر شورای نگهبان باید ملاك قرار گیرد.
  البته برای نظارت هم می‌توان ساز و كاری تعیین كرد كه از یك طرف اجرا نباشد و از طرف دیگر تبدیل به نظارت بی‌خاصیت نیز نشود. ^{۱۳۹۰/۰۲/۱۰}
   
• همكارى‌اى را كه بحمداللَّه الان بين اعضاى شوراى شهر و همچنين بين شوراى شهر و شهردار وجود دارد، با همه نيرو حفظ كنيد. شهردار توجّه داشته باشد كه شوراى شهر ريشه اوست؛ شوراى شهر هم مديرى را كه انتخاب كرده، با همه وجود تقويت كند. با هم باشيد. شوراى شهر، شهردار را تقويت كند؛ چون سربازى است كه او را به وسط ميدان فرستاده است؛ بنابراين بايد پشت جبهه او را به‌طور كامل داشته باشد. آن سرباز هم خود را از ريشه و اصل و پايه خود منقطع نداند؛ متّصل به آن‌جا و منبعث از آن‌جا بداند. اين، مجموعه واحد مديريّت شهرى است. البته در سازمان ادارى جمهورى اسلامى براى شوراى شهر قيمى معين نشده است؛ چون منتخب مردم است و شهردار را هم انتخاب مى‌كند و كارها را با همين روشهاى درست و شيوه‌هاى سالم، پيش‌بينى و برنامه‌ريزى مى‌كند و سپس انجام مى‌دهد. ^{۱۳۸۲/۰۹/۱۷}

 

5- توجه به مختصات شهر اسلامی در برنامه ریزی ها :

• شوراهاى شهرى در فعالیتهاى خود به مختصات» شهر اسلامى» توجه كرده و خدمات شهرى را در جهت تأمین این مقصود به كارگیرند و بخصوص به معمارى و شهرسازى متناسب با حیات طیبه‌ى اسلامى به طور كامل توجه كنند. در شهر اسلامى، عدالت در تقسیم خدمات شهرى، تأمین آرامش روحى و امنیت معنوى، ظهور و اعتلاى مظاهر اسلامى و انقلابى، عمران و آبادى و زیبایى ، حفظ طبیعت و صفای طبیعی همه با هم باید مورد توجه قرار گیرد. ^8/2/1378

• در فهرست خدماتی كه شوراها به آن می پردازند باید حفظ هویت و اصالت شهرها و روستاها، و پایبندی به معماری اسلامی و ایرانی، و رعایت زیبایی و استحكام بناها، و ترویج فرهنگ نظم و قانون، و گسترش نمادهای دین و اخلاق، و آسان سازی خدمت رسانی و عدالت و فراگیری در خدمات شهری و توسعه فضای سبز و اهتمام به سلامت محیط زیست، و توجه به نیازهای جانبازان و مصدومان جسمی، و نگاه عدالت گستر به محله ها و اشخاص محروم، و توجه ویژه به بانوان و نیز به جوانان، برجسته شود و همواره در مد نظر قرار گیرد. ^{۱۳۸۶/۰۲/۰۸}
   
• خدمات متنوع در شهرها و روستاها از جمله ساختمان‌سازی‌ها، احداث خیابان‌ها، نامگذاری‌ها و زیباسازی‌ها باید ضمن همخوانی با پیشرفت‌های روز، با معماری ایرانی، اعتقادات دینی، بافت اجتماعی و شرایط آب و هوایی هر منطقه نیز متناسب باشند.
  ما به بركت اسلام توانسته‌ایم هویت ایرانی خود را حفظ كنیم و این حقیقت، باید در همه خدمات و امور شهری خود را نشان دهد.
  عامل اصلی برای پیشرفت كشور و حركت به سوی عزت واقعی، حفظ و تقویت فضای تدین و دین‌داری در فضای شهرها و روستاها است. ^{۱۳۹۰/۰۲/۱۰}
   

6- مبارزه با تجمل گرایی در شهرداری

• شما آقایان نگذارید این تجربه ها تكرار شود. با رشوه - هر وقت خبر رسید - مقابله كنید؛ با تجملپرستى در هزینه هاى شهردارى، مقابله كنید. تجمل پرستى، اصلا مطلوب و مقبول نیست. اسراف و زیاده روى در مخارج، مقبول نیست.27/4/1379
   
• كارهایی‌ نظیر سفرهای‌ بیهوده، تجمل گرایی‌ و حقوق های‌ گزاف، خلاف عدالت است و باید از آنها پرهیز كرد.19/12/1381

 

7- مبارزه با فساد و رشوه خواری در شهرداری ها

• از جمله موضوعاتى كه من مى خواهم بسیار روى آن تكیه كنم، یكى این است كه در شــهردارى، جلو سوءاستفاده ى مالى را بگیرید. این یك قلم بسیار مهم است. این، آن چیزى است كه بلاشک در دوره ى قبل بوده، كم هم نبوده، زیاد بوده است و قابل انکار نیست. حالا شما خبر دارید، یا ندارید، گزارش مى رسد، یا نمى رسد - كه لابد هم مى رسد - مبارزه با این هم از همه چیز، سخت تر است. جلو این را با قاطعیت بگیرید و نگذارید سوءاستفاده شود.
  شما بر قانون و بر ضوابط قانونى، پاى بفشارید و ملاحظه نكنید. این، آن چیزى است كه شما را پیش خدا سرافراز خواهد كرد و مظهر دیندارى شما از جمله، این چیزهاست. با رشوه خوارى در داخل شهردارى، به شدت مقابله كنید. رشوه، جزو بزرگترین گناهان است؛ جزو بزرگترین عوامل تخریب نظام هاى سیاسى دنیاست. هیچكس هم وقتى مى خواهد به كسى رشوه بدهد نمىگ وید كه بدانید، این رشوه است دارم به شما تقدیم مىك نم! نه، رشوه را لای زرورق هاى گوناگون مى پیچند كه ظاهرا رشوه نیست ولى واقعش رشوه است!.27/4/1379
   
• شهرداریها همواره در معرض افراد فرصت طلب و سودجو قرار دارند اما ارتباط با مردم و دسترسی آسان آنان به مدیران شهرداری ها، موجب می شود زمینه بسیاری از فرصت طلبی ها از بین برود.394/4/1386
   
• در داخل تشكیلات شهردارى با فساد مماشــات نكنید؛ چه فسادى كه مربوط به بیرون شــهردارى است و مى خواهد از ابزار شهردارى استفاده كند، چه فسادى كه خداى نكرده در درون هسته اى از هســته هاى شهردارى رخنه كرده باشد و در آنجا بخواهد گسترش پیدا كند و فضا و محیط امنى براى خود درســت كند. هرگونه مماشات با فساد و میدان دادن به آن، زیر پاىِ خود شما را خالى و امكان ادامه كار را براى شما دشوار خواهد كرد.
  
  نگذارید در هیچ جاى شهردارى فساد رخنه كند. البته كار دشوارى است. شهردارى جایى است كه انسان در آن با پول، با مردم، با مراجعان و با كسانى كه حاضرند براى بعضى از مقاصد خود ولخرجى كنند، مواجه مى شود. اینطور جاها خیلى باید مراقب بود. اینجاست كه تقواى الهى به درد مىخورد. تقوا زره ای است كه اگر انسان آن را پوشید، تیرهاى زهرآگین فساد و گناه در او كارگر نخواهد شد و او را از پا نخواهد انداخت. تقوا حصن منیع انسان است. این كه این همه ما را به تقوا توصیه كرده اند، به خاطر همین است. 17/9/1382

8- تسهیل و تسریع كار مردم

• در مراجعات مردمی باید تسهیل و تســریع كار مردم، تكریم آنان و اعتماد سازی به عنوان چهار شاخص مهم مورد توجه جدی باشد.13/12/1384
   
• سختگیری های‌ بی‌جا، معطل كردن و سر دوانیدن مردم، و استفاده از برخی‌ روش های‌ غیراخلاقی‌ در قبال مردم از جمله مشكلاتی‌است كه باید به موازات مبارزه قاطع و پیگیر با فساد، حل شود.19/12/1381

 

9- استفاده از روشهای علمی در اداره شهر

• باید در اداره شهر از روشهای علمی و محققان برجسته دانشگاه ها نیز استفاده شود.4/4/1386
   
• از علم و فكر و برنامه و اشخاص عالِم استفاده كنید. هرچه مىتوانید، عقول صاحبان عقل را بر عقل خودتان بیفزایید و ذخیره عقلانى خود را تقویت كنید تا بتوانید كارها را انجام دهید.17/9/1382

 

10- جلوگیری از قانون فروشی در شهرداری

• مسأله ى معامله ى ابزارگونه با قانون - به تعبير رايج، قانون فروشى - هم مشكل ديگرى است كه آن زمان هم بود و بنده هم بارها  تذكر مى دادم! 27/4/1379

11- تهیه درآمد از هر طریق، چیز خوبی نیست

• حالا گفتيد كه دولت، بناست كمك كند؛ چه بهتر. اگر دولت مى تواند كمك كند، كمك كند، بسيار بهتر است؛ اما چنانچه دولت كمك نمى كند، شما اگر از يك راه قانونى معقول بى ضرر - كه نتايج سوئى نداشته باشد - درآمدى كسب كرديد، چه بهتر، بسيار هم خوب است. عوارض، چيزى است كه بايد مردم بدهند؛ اما اگر شما به قصد كسب درآمد، دست به كارهايى زديد كه نمى توانيد عوارض فرهنگى آن را از پيش، درست محاسبه كنيد بسيار مضر است. 27/4/1379