خانواده‌های ایرانی در ٢۴ساعت فقط ١٥دقیقه با یکدیگر صحبت می‌کنند

از دانشگاه که به خانه می‌رسد ساعت، شش عصر را نشان می‌دهد. بدون اینکه حتی سلامی بکند یک چای برای خود می‌ریزد و می‌رود توی اتاقش. این صحنه که بیشتر روزها و در ساعت‌های مختلف تکرار می‌شود تا آنجا ادامه دارد که مادر برای شام صدایش می‌زند و فقط در خلال شام‌خوردن است که این خانواده چهار نفره می‌توانند کمی با یکدیگر صحبت کنند، البته اگر تلویزیون، تلفن‌همراه و سایر تکنولوژی‌های نوین بگذارند.

یکی از مهم‌ترین راهکارها برای رسیدن به تفاهم میان افراد، گفتگوست و کارشناسان از آن به‌عنوان ابزاری مهم برای شناخت افراد از یکدیگر یاد می‌کنند.

تفاهم همان واژه‌ای است که امروزه بسیاری از خانواده‌های ایرانی به‌نوعی آن را گم کرده‌اند و آمار زیاد آسیب‌های اجتماعی همچون طلاق، مشاجرات لفظی و فیزیکی‌ خانواده‌ها و... نشان‌دهنده نبود این اصل مهم اجتماعی است.

اعلام آمار رسمی مبنی‌بر اینکه «خانواده‌های ایرانی در ٢٤ساعت فقط ١٥دقیقه با یکدیگر صحبت می‌کنند» نشان‌دهنده دلیل این نابسامانی‌های اجتماعی دربین خانواده‌هاست، همان‌هایی که بنا بر آمار در سال‌های گذشته ٣٠دقیقه با یکدیگر گفتگو می‌کرده‌اند و سال‌های قبل‌تر بیشتر با هم بوده‌اند، اما این روزها زندگی بدون آسیب ایرانیان، فقط به ١٥دقیقه در شبانه‌روز ختم می‌شود.

فراموش‌شدن سواد رسانه‌ای
این روزها که تکنولوژی و وسایل ارتباط‌جمعی چنان گسترش یافته که روابط انسان‌ها هم در سایه این تکنولوژی‌ها بیشتر رنگ‌وبوی مجازی گرفته تا حقیقی و آنچه در این میان نادیده گرفته شده فرهنگ استفاده از این وسایل است. یک روان‌شناس دراین‌باره به خبرنگار ما می‌گوید: متاسفانه خیلی از افراد تحصیل‌کرده که برند تحصیل و سواد و... دارند و با خود این حس آگاهی و دانستن را حمل می‌کنند، سواد رسانه‌ای ندارند.
دکتر رضا آذریان با اشاره به وسایل ارتباطی گسترده در کشور همچون تلویزیون، ماهواره و... ادامه می‌دهد: اگر در این حوزه ورود پیدا نکنیم و اطلاعات به مردم جامعه منتقل و برنامه‌ریزی لازم نشود، در آینده وضعیت بسیار بدتر از امروز می‌شود.

وی افزایش اطلاعات مردم در این حوزه را یک ضرورت عنوان می‌کند و درباره آسیب‌های کم‌شدن فضای گفتگو بین افراد در جامعه می‌افزاید: هرچقدر یک آسیب مهم همچون ضعف در ارتباطات میان‌فردی عمیق‌تر شود و ریشه بدواند، به‌همان اندازه فضای مجازی مخاطب‌پذیرتر می‌شود.

زندگی‌های یک هفته‌ای!
آذریان با اشاره به اینکه در نبود شرایط گفتگو در جامعه و خانواده‌ همسران نمی‌توانند با هم خوب ارتباط برقرار کنند، خاطر‌نشان می‌کند: در این شرایط به‌جای اینکه گذشت، تحمل، صبر و بردباری بتواند مشکلات زوج‌ها را کمتر کند، در بیشتر وقت‌ها صبر، تحمل و حوصله ندارند و گاه دیده شده که مراجعان جوان پس از گذشت یک هفته از زمان عقد به طلاق فکر می‌کنند.

وی بااشاره به‌نتایج بررسی‌ها یادآوری می‌کند: زندگی‌هایی که یک هفته از شکل گیری‌آن‌ها گذشته، به‌خاطر نبودن رابطه و ارتباط مؤثر و همچنین ضعف مهارت‌های خانوادگی که ریشه در زندگی گذشته زوج‌ها دارد، به زندگی امروزشان نیز آسیب می‌رساند.

زندگی در سایه بی‌مهارتی
این روان‌شناس آموختن مهارت حل‌مسئله و دیگر مهارت‌ها برای برقراری یک ارتباط سازنده را یک نیاز برای خانواده‌های امروز برمی‌شمرد و تصریح می‌کند: امروز خانواده‌ها آن‌قدر که به جهیزیه و دیگر رسوم دست‌وپاگیر توجه دارند، به آموختن مهارت‌های زندگی به فرزندانشان بی‌توجه‌اند درصورتی‌که باید به دختر و پسر مهارت‌هایی همچون حل‌مسئله، کنترل‌خشم و ابراز وجود و‌... را آموزش داد.

آذریان با بیان اینکه همه آموزش‌ها اکتسابی و یادگرفتنی است و این موضوع نیز با مقرر کردن زمان و فرصت آموزش‌دادنی است، می‌گوید: من می‌توانم از هم‌اکنون شروع کنم به یادگیری زندگی جدید و آن را با شاخص‌های سلامت روان شکل بدهم. امروز مردم باید این شاخص‌ها را یاد بگیرند.

دائما از قیچی ارتباطی استفاده نکنید
وی می‌افزاید: در بحث آموزش، گفتگو را باید از جایی شروع کنیم که مخاطب می‌خواهد و به‌جایی ختم کنیم که خودمان می‌خواهیم، اما متأسفانه دائما از قیچی‌های ارتباطی استفاده می‌کنیم و با نصیحت و قضاوت کار را پیش می‌بریم.
این روان‌شناس با بیان اینکه وقتی می‌بینیم فرزندمان به فوتبال علاقه‌مند است باید با اطلاعات فوتبالی این گفتگو را آغاز کنیم، تصریح می‌کند: با این شروع می‌توانیم حرف مدنظر خود را بیان کنیم تا تأثیر داشته باشد.

افراط و تفریط آفت‌ زندگی امروز
یکی دیگر از روان‌شناسان نیز دراین‌باره می‌گوید: امروز در شرایط بسیار بدی قرار گرفته‌ایم، استفاده نادرست از تکنولوژی واردشده به زندگی ما موجب شده تا جانشین خانواده شود و هرچه زمان بگذرد و برای این روند چاره‌ای اندیشیده نشود، اصلاح آن سخت‌تر می‌شود.

دکتر علیرضا نبی ادامه می‌‌دهد: گاهی غرق در فضای مجازی می‌شویم و نمی‌توانیم وظایفمان را به‌عنوان همسر، فرزند و... درست انجام دهیم، در اینجا درواقع به رفتارهایمان توجه نکرده‌ایم.
وی بااشاره به اینکه افراط و تفریط از آفت‌های زندگی امروز است، بیان می‌کند: صحبت‌کردن باعث می‌شود، بیمار نشویم و موجب تخلیه انرژی منفی از عضلات ما می‌شود.

دورهم نشینی، قوی‌ترین قرص آرام‌بخش
نبی ادامه می‌دهد: معمولا حجم تصاویر بسیار زیاد است و ثبت‌کردن آن‌ها در ذهن نیاز به انرژی زیادی دارد و خواسته یا ناخواسته این انرژی یک زباله تولید می‌کند و درون عضلات انباشته می‌شود. انقباض عضلانی اولین عامل افسردگی، عصبانیت و پرخاشگری است که تنها دوای تخلیه این انرژی منفی از درون با گفتگو و درددل‌کردن ممکن می‌شود.

این روان‌شناس با انتقاد از مصرف زیاد قرص‌های آرام‌بخش در جامعه بیان می‌کند: آنچه برای حفظ سلامت نیاز است شادابی با حفظ سنت‌ها، دور‌هم‌‌نشینی‌ و گفتگو ممکن است، نه با قرص‌های آرام‌بخش و...

چگونه عادت‌های بدمان را کنار بگذاریم؟
نبی هم‌جواری با انسان‌های مثبت‌اندیش و مثبت‌اندیشیدن را یکی از راهکارهای اساسی برای بهترشدن زندگی برمی‌شمرد و می‌گوید: یک قانون را باید در زندگی بسیار استفاده کنیم که قانون ترک عادت‌های بد است.

وی می‌افزاید: باید از قانون مشارطه، مراقبه و محاسبه استفاده کرد، یعنی برای کنارگذاشتن عادت‌های بدی که در انسان وجود دارد همچون ورزش‌نکردن، سیگارکشیدن، دروغ‌گویی، غیبت و... می‌توان از این قانون استفاده کرد.

نبی درباره مشارطه توضیح می‌دهد: مشارطه‌کردن، یعنی شرط‌کردن با خود و هر مشکلی که به‌وجود می‌آید می‌توان آن را تدریجی حل کرد، مثلا اگر تا‌کنون با اعضای خانواده خود گفتگو نکرده‌ایم، می‌توانیم از همین امشب با خاموش‌کردن تلویزیون، قطع اینترنت و... شروع کنیم و ١٠دقیقه با همسر، دختر، پسر و... بنشینیم و خلوت کنیم. برای اینکه بتوانیم در این روش موفق شویم، می‌شود از کم شروع کرد چرا که ذهن وقتی چیز کمی به او بدهیم، می‌پذیرد.

وی درباره صحبت‌‌نکردن اعضای خانواده با یکدیگر می‌گوید: صحبت‌نکردن و گوش‌ندادن به حرف یکدیگر از عادت‌های بدی است که هر دین، فرهنگ و تمدنی آن را رد می کند. البته برای تغییرکردن و بازشدن شرایط گفتگو میان خانواده‌ها که می‌تواند آسیب‌های زیادی را برطرف کند، نیازمند تغییر هستیم و این تغییر را باید از خود شروع کنیم تا اثرگذار باشد.

منبع:  روزنامه شهر آرا