اعتراض گرافیتی به تجاری سازی مشهدمقدس+ تصاویر

به گزارش «قاصدنیوز»، هم‌زمان با تشییع پیکر مطهر شهدای غواص در مشهد بود که نهضت مردمی پوسترهای انقلاب در استقبال از این شهدا به سراغ هنر و رسانه‌ای فراموش‌شده رفت و با شعار هنر «گرافیتی» و رسانه «دیوار» کار بیشتر از گذشته خودش را نشان داد.

 

هنر گرافیتی از خلاقانه‌ترین و اعتراضی‌ترین عرصه‌های هنری است که با وقوع انقلاب اسلامی در ایران به یکی از مردمی‌ترین هنرها مبدل می‌گردد و در سال‌های دفاع مقدس به اوج خود می‌رسد. دیوارها رسانه‌هایی می‌شوند برای اعتراض و بیان خواسته‌های واقعی مردم و بستر خلق آثار فراموش‌نشدنی هنر انقلاب. تشییع شهدای غواص در مشهد انگیزه‌ای بود برای فعالان نهضت مردمی پوسترهای انقلاب که به سراغ این هنر فراموش‌شده بروند و بار دیگر زنده‌اش کنند.

 

 

موضوعات اعتراضی، محور اصلی هنر گرافتی در شهر

هم‌زمان با ایام میلاد امام رضا (ع)، پنج تیم از فعالان نهضت مردمی پوستر انقلاب در شهر مشهد اقدام به اجرای گرافیتی با تکنیک شابلون بر دیوارهای عمومی شهر به ویژه در اطراف حرم مطهر رضوی کردند؛ کاری که درظاهر با استقبال خوبی از طرف مردم روبه‌رو شده است. در این طرح‌ها که اخیراً به مناسبت‌های دینی و انقلابی در برخی نقاط شهر از سوی هنرمندان مردمی اجرا شده است، گاهی موضوعات اعتراضی و اجتماعی نیز محور بیان مسائل قرار گرفته است. در سال‌های گذشته به این فعالیت هنری بیشتر به شکل غیررسمی توجه شده اما به نظر می‌رسد با نیم نگاهی به تجربه دوران انقلاب جنگ و دیوار نوشته‌های مردمی آن دوران، اکنون مدیران شهر مشهد هم روی خوشی به این گونه هنر مردمی نشان داده‌اند، هنری که گاه دردست‌ساخته‌ها و پلاکاردهای ابتکاری مردم در راهپیمایی‌ها خودش را نشان می‌دهد. 

 

اولین تجربه گرافیتی‌های جدید انقلاب در مشهد، در شب تشییع شهدا در خیابان هاشمیه اتفاق افتاد که رنگ و بویی متفاوت به برنامه تشییع داد. ولی دومین تجربه که در سطح گسترده‌تری از شهر اجرا شد، به بهانه ایام ولادت امام رضا(ع) و با مضامین متنوع معرفتی و اجتماعی بود که نشان داد با تبلیغات دینی و اجتماعی می‌توان حرف‌هایی حساب شده اما از جنس نگاه و زبان مردم نیز به زبان تصویر درآورد.

 

اعتراض به تغییر هویتی در مشهد

بوستان پرنیان مشهد میزبان برگزاری مسابقه گرافیتی برای اولین بار در این شهر بود تا جوانان و خانواده‌هایی که برای سپری‌کردن اوقات فراغت خود به این بوستان آمده بودند، بتوانند هنر خود را در این زمینه به نمایش و مسابقه بگذارند. محل اجرای مسابقه، دیوارهای بتنی و ممتد کال بوستان پرنیان بود که مورد استقبال مردم و به‌ویژه جوانان قرار گرفته بود. 

 

توجه به محور اصلی مسابقه یعنی سبک زندگی مشهد نیز خود را در قالب تصاویری از برخی اماکن یا گویش‌های مربوط به این شهر نشان می‌دهد و گویای علاقه بعضی شهروندان به حفظ و تقویت خرده فرهنگ‌های زادگاهشان است.

 

علیرضا که خود از اهالی محله کوثر است در حال طراحی ایده گرافیتی خود است و به خبرنگار ما می‌گوید: عِرق خاصی به شهر و محله خودم دارم و طرحم را در قالب یک لوگو تایپ و با عنوان «مشهد مو» تصویر کرده‌ام.

 

او که سابقه کار گرافیکی دارد، معتقد است که شهرداری با رسمیت دادن به این کار، تجربه جدیدی را پیش روی علاقه‌مندان قرار داده است که حتی می‌تواند از آن به‌منظور زیباتر شدن برخی مناظر شهر کمک بگیرد. اعتراض به تغییرات هویتی مشهد نیز چند نفر را به کشیدن آثاری علیه وضعیت معماری و شهرسازی کنونی این شهر ترغیب کرده است. معماری‌ای که حاصل مدیریت نادرست و کاسب‌کارانه در اطراف حرم است.

 

 

انقلاب اسلامی، گرافیک را مردمی کرد

عقیل قدرتی، معاون فرهنگی شهرداری منطقه٩ مشهد به خبرنگار ما گفت: باید به سمتی برویم که این گونه برنامه‌ها جهت‌دهی معنایی پیدا کند و در افزایش مشارکت‌های مردمی و اعتماد شهروندان به مدیریت شهری موثر واقع شود.در ادامه سرپرست مدیریت هنری شهرداری مشهد نیز در حاشیه بازدید از این مسابقه گفت: حیات واقعی گرافیک در ایران، نه ‌فقط به گفته ما که حتی به اعتراف روشنفکران با وقوع انقلاب اسلامی شکل گرفت، یعنی وقتی همه مردم به خاطر حرفی که داشتند، به خاطر اعتراضی که داشتند، سراغ ابعاد مختلف گرافیک رفتند و محصول گرافیکی ارائه دادند؛ پوستر تولید کردند، شعارنویسی کردند و به کارهای گرافیکی رو آوردند و شابلون زدند. عملاً گرافیک بعد از انقلاب و در زمان جنگ تازه جایگاه واقعی مردمی خودش را پیدا کرد. و گرنه قبل از انقلاب گرافیک برای تبلیغ اجناس و تغییر سبک زندگی بود؛ یا دولتی بود یا در اختیار روشنفکران برای تبلیغ تئاتر و کنسرت، چیزی نبود که واقعاً بین مردم حضورداشته باشد.

 

وی افزود: انقلاب و جنگ باعث شد خود مردم همه‌جوره محصول تولید کنند. برای مثال به یک پایگاه بسیج که می‌رفتی می‌دیدی اینجا تراکت درمی‌آید، پرچم در می‌آید، پوستر درمی‌آید، گرافیتی در می‌آید. برای همین می‌گوییم گرافیک ایران حیات واقعی‌اش را بعد از انقلاب پیدا کرد و شد پای ثابت زندگی فرهنگی و اجتماعی مردم.

 

وی ادامه داد: اطلاع رسانی این برنامه از دو روز قبل آغاز شده بود اما کسی پیش‌بینی این حجم از استقبال جوانان و خانواده‌ها را نمی‌کرد. در کنار آثار متوسطی که ارائه شد، کارهای پذیرفتنی و با معنایی در حوزه‌های دینی، بحران آب و انتقاد به معماری شهری نیز انجام گرفته است. میری اضافه کرد گرافیتی به عنوان یک هنر اعتراضی ضد سرمایه‌داری و ضد استعماری در جهان شناخته می‌شود و باید با اتکا به تجربه انقلاب، این ظرفیت را متناسب با فضای بومی خود به روز کنیم. 

 

خاطرنشان می‌شود اولین مسابقه گرافیتی با موضوع سبک زندگی مشهد، چهارشنبه عصر در بوستان پرنیان مشهد واقع در بولوار کوثر و با استقبال خوب علاقه‌مندان برگزار شد.

 

 

منبع: شهرآرا