استاد اخلاقی که به اخلاق پایبند است

امروز جدا از بحث‌ها و جنجال‌های سیاسی¹ باید دید کدام اصل اخلاقی گم شده فضای سیاسی ماست؟؛حجت الاسلام دکتر آقاتهرانی به عنوان استاد اخلاقی که سال هاست وارد فضای سیاسی شده است چه دستمایه و مستمسکی از اخلاقی که سالها آن را تدریس کرده برای این سخنان جنجال بر انگیزش دارد؟

 

رویه ای غیر اخلاقی که امروز در فضای سیاسی ما حتی در بین مدعیان اصولگرایی وجود دارد آن است که وقتی فضای رسانه ای علیه شخصی می شود، آنها هم سوار این موج می شوند و دیگر هرچه به دهانشان از راست و دروغ می آید علیه آن شخص مطرح می کنند که البته پشت این مواضع افراطی و اغلب غیر واقع اغراض حزبی و گروهی خود را پیگیری می کنند.²

 

این مبحث و رفتار غیر اخلاقی در موضوع احمدی نژاد به شکل دیگری مطرح است، گیریم که دولت احمدی نژاد ایرادهایی داشته باشد که داشته؛ گیریم که شخص احمدی نژاد هم اشکالاتی داشته باشد!³ ،به هیچوجه این برای ما حجت نمی شود که هر اشکالی که امروز در مملکت وجود دارد را پای احمدی نژاد بیندازیم! و دلیل نمی شود که حالا که اشکالاتی در شخصیت احمدی نژاد وجود داشته است هر حرفی به دهنمان آمد درباره او بگوییم! از اینکه او دیکتاتور است!، او یکپا رضاخان است!، اینکه او با آب کوثر هم پاک نمی شود!، او علیه نظام و شخص ولی فقیه کودتا کرده است! ،آنچه متاسفانه امروز از سوی یک عده بیان می شود که این سخنان دلیل بر خروج از حد اخلاق و انصاف در سیاست و افراطی بودن افرادی است که اغلب اتفاقا ادعای اعتدال را یدک می کشند⁴.

 

مقام معظم رهبری در مورد اصل مهم انصاف در موضع گیری های سیاسی می فرمایند:

به کسی نباید بیهوده تهمت زد؛ کسی را نباید به خاطر یک امر، از همه‌ی آن چیزهائی که صلاحیت محسوب می‌شود، انسان او را نفی بکند. با انصاف باید بود؛ با انصاف باید عمل کرد؛ با انصاف باید حرف زد. (...) اگر با کسی دشمنید، این دشمنی موجب نشود که نسبت به او بی‌انصافی کنید، بی‌عدالتی کنید؛ حتّی نسبت به دشمن؛ حالا آنکه دشمن هم نیست. بی‌عدالتی‌ها را همه کنار بگذارند؛ بی‌انصافی‌ها را همه کنار بگذارند؛ همه در زیر پرچم نظام اسلامی و جمهوری اسلامی جمع بشوند؛ اصولی وجود دارد، به آن اصول همه پابندی خودشان را اعلام بکنند. در کنار هم باشند، اختلاف سلیقه هم باشد.⁵

 

«و لایجرمنّکم شنئان قوم علی الّا تعدلوا». قرآن به ما دستور می‌دهد و می‌گوید: مخالفت شما با یک قومی، موجب نشود که عدالت را فرو بگذارید و فراموش کنید. «اعدلوا»؛ حتّی در مورد مخالف هم عدالت به خرج دهید. «هو اقرب للتّقوی»؛ این عدالت، نزدیک‌تر به تقواست. مبادا خیال کنید تقوا این است که انسان مخالف خودش را زیر پا له کند؛ نه، عدالت ورزیدن با تقوا موافق است.⁶

 

اگر بخواهیم همه اخلاقی که باید در سیاست سیاسیون باشد بیان کنیم بیان همین یک آیه که در سخنان مقام معظم رهبری به کرات به آن اشاره شده است کافی است؛این همان منشور انصاف در آیات قرآنی است که امثال آقا تهرانی که امروز توسط یک عده افراد معلوم الحال مورد حمله قرار می گیرند سعی در عمل به این آیه و دستور طلایی قرآن دارند،

 

در این بخش برای دوستداران آیات نورانی قرآن و کسانی که سیاستشان عین دیانتشان است و علاقمند به رعایت اخلاق در رفتار ها و موضعگیری های سیاسی هستند گزیده ای از تفسیر این آیه شریفه مطابق مضامین مذکور بیان می کنیم.

«یا ایها الذین آمنوا کونوا قوامین لله شهداء بالقسط و لایجرمنکم شنان قوم علی الا تعدلوا اعدلوا هو اقرب للتقوی و اتقوالله ان الله خبیر بما تعملون» ⁷

 

• خطاب این آیه شریفه به کسانی است که ادعای ایمان و مذهبی‌بودن دارند. اثبات این ادعا به آن است که لوازم این ادعا را در میدان عمل ملتزم باشند.(یا ایها الذین آمنوا)

 

• هرگونه اقدام وحرکت و قیام برای انجام هرکاری باید برای خدا و رضای او باشد، نه آنکه اظهارنظرها، نوشتن‌ها و گفته‌های ما برای حزب و گروه و نزدیکانمان یا در مواردی برای خنک شدن دلمان صورت گیرد که این‌گونه انگیزه‌ها و محرک‌ها، سبب انحراف‌ها و افراط و تفریط‌های بعدی می‌شود.(کونوا قوامین لله)

 

• اظهارنظرها درباره افراد و ارگان‌ها و موضوع‌های سیاسی باید عادلانه و براساس انصاف باشد، نه مانند عده‌ای که تا مخالف خود را از صفحه سیاست و اجتماع حذف و محو نکنند، دست از مقابله برنمی‌دارند؛(همان مطلبی که در سخنان مقام معظم رهبری در ابتدای مطلب بیان گردید) . (شهداء بالقسط)

 

• خداوند متعال برای کسانی که در گروه حق و جمع مؤمنان هستند، دلسوزی و با تأکید بیان می‌کند، مبادا شمایی که هم‌وغم و انگیزه‌تان دینی است، حب و بغض‌هایتان در محیط عمل شما را به افراط و تفریط بکشاند،(لایجرمنّکم)

 

• شدید بودن در برخورد با کفار و دشمنی با دشمنان خدا، خود عدل است، اما در همین مخالفت و دشمنی هم باید رعایت عدالت و حد و مرز تقوا و انصاف صورت بگیرد؛ یعنی همچنان که در میدان نبرد شما حق تعدی به زنان و فرزندان و سالمندان را ندارید و نمی‌توانید بدن دشمن را تکه‌تکه کنید ،حق ندارید در منازعات سیاسی دشمن خود را مثله کنید! (شنان قوم علی الا تعدلوا)

 

• آنچه خداوند متعال در عالم تکوین خلق کرده، همه براساس عدل و نظام احسن است و همچنین عالم تشریع و دستورات دینی آن براساس عدل و حکمت بنا نهاده شده است که پذیرش این عدل، اعتدال را ثمره می‌دهد و از این رو اسلام را دین اعتدال می‌دانند؛ اما برای شناخت اعتدال حقیقی از اعتدال توهمی و غیرواقعی باید ملاکی وجود داشته باشد که این ملاک خط ممتد امامت و ولایت و میزان تطابق ما با این صراط مستقیم است و البته بی‌شک در زمان غیبت، ولایت فقیه شاخص اعتدال و عدالت است.(اعدلوا)

 

• در این بخش از آیه «هو اقرب للتقوی»، به خاطر اهمیت مطلب و اشتباه معمولی که وجود دارد، به یک نکته ترجمه‌ای اشاره می‌کنیم و آن اینکه بنابر فرموده علامه جوادی‌آملی در تفسیر تسنیم، «اقرب» معنای تفضیلی ندارد؛ یعنی اگر ترجمه کنیم: عدالت به تقوا نزدیک‌تر است، نتیجه‌اش این می‌شود که طرف مقابل عدل که ظلم باشد هم به تقوا نزدیک است، درحالی‌که این‌گونه نیست و این اشتباه است. 

 

• نکته پایانی اینکه اگر به راستی روح تقوا و رعایت مرزهای الهی در دل ما نفوذ کرده باشد و خداوند جل جلاله را ناظر اعمال خود بدانیم و باورداشته باشیم، ذره‌ذره و کلمه به کلمه افعال و گفتار ما، حساب و عقابی محکم دارد، در بازار داغ دنیای سیاست و اظهارنظر علیه دیگران، این‌گونه راحت دینمان را نمی‌فروشیم(اتقوالله ان الله خبیر بما تعملون)

 

 

پی‌نوشت:

1-چند شب پیش که برنامه شناسنامه را که حضرت حجت الاسلام آقاتهرانی در آن حضور داشتند می دیدم حدس می زدم که یک جریان خاص و معدود که از یک جای خاص تغذیه می شوند! دوباره سر این برنامه و صحبت ها جنجال به راه می اندازند،چون اصولا این افراد قصدشان چیز دیگری است و با هر بهانه ای می خواهند هدف شوم خود را پیش بگیرند.

 

2-مانند بلایی که سر جنجال گرین کارت سر همین آقای آقاتهرانی در آوردند که ایشان هم در برنامه شناسنامه دوباره به آن اشاره کرد.

 

3-روزگار این روزهای احمدی نژاد روزگار کسی است که خراب کردن مسائل و مشکلات بر سر او کار آسانی است که این امر متاسفانه امروزه عمل بعضی از مسئولین ما شده است؛ البته این سخن در جایی است که جریان اصولگرایی و شخص حضرت آقای آقاتهرانی در بسیاری از مسائل به دولت و شخص احمدی نژاد انتقاد داشته و دارند و همین موجب بوجود آمدن فاصله با او در بین ایشان شده است اما مشی اخلاقی امثال ایشان برخلاف بعضی سیاسیون دیگر اجازه نمی دهد که هر احتمالی را به جد در مورد او مطرح کنیم و در مورد او دچار بی انصافی شویم در حالی که آیه قرآن می فرماید حتی در مورد دشمن خود انصاف را رعایت کنید.

 

4-در  موضوع مهم خانه نشینی احمدی نژاد ،بسیاری قطعا و جزما می گویند که به هیچوجه احمدی نژاد مریض نبوده و این کار او هیچ علتی جز لجبازی و در مقابل رهبری عرض اندام کردن نبوده؛در حالی که بسیاری از این آقایان قطعا مانند جناب آقا تهرانی از نزدیک حال احمدی نژاد و حرف این روز های او را ندیده اند که ایشان می گویند دکتر از صحبت زیاد من با احمدی نژاد منع می کرد و در حالی که من با او سر قضیه ولایتمداری اتمام حجت نمودم این عمل او را به طور قطع مانند دیگران نمی توانم تفسیر کنم.

5-بیانات ‌در دیدار شرکت‌کنندگان مسابقات‌ قرآن ۱۳۸۸/۰۵/۰۳

6-بیانات در بیست و دومین سالگرد امام خمینی (ره) ۱۳۹۰/۰۳/۱۴

 7-آیه 8 سوره مبارکه مائده.