سید ابراهیم اصغرزاده، فیلم‌سازی ناتمام

به گزارش قاصد نیوز، از آدم‌هایی که خیلی مظلومانه در حادثه سقوط هواپیمای خرم آباد در بهمن ۱۳۸۰ از دنیا رفت،‌ سید محمد ابراهیم اصغرزاده موسوی  فیلمساز و بازیگری بود که غالبا از او با نام  «سید ابراهیم اصغرزاده» یاد می‌کردند. بیشتر همه او را به عنوان دستیار حاتمی کیا می‌شناسند،‌ اما اگر بخواهید بهتر او را بشناسید باید فیلم «مهاجر» حاتمی کیا را که  -هنوز هم به نظر من بهترین فیلم اوست-  به‌یاد بیاورید. اصغرزاده بازیگر نقش اول آن فیلم  (محمود) است.

 

ابراهیم اصغر زاده البته فقط بازیگر نبود، او  که زاده ۱۳۴۶ در مشهد بود در زمان انقلاب یازده سال بیشتر نداشت؛ با این همه، در بسیاری از اجتماعات حضوری فعال داشت، بعد از انقلاب و در زمان شهید هاشمی نژاد، کوچک ترین عضو حزب جمهوری اسلامی بود. کار مطبوعاتی  را با خبرنگاری برای روزنامه قدس از ۱۷ سالگی آغاز کرد در همان سن و سال بود که در مسابقات عکاسی نفر سوم شد.

 

اولین تجربه سینماییش را اوایل سال ۱۳۶۳ آغاز کرد. برای خبرنگاری و عکاسی به جبهه های جنگ رفت و آنجا بود که به یکباره به خودش می آید که می بیند هم عکاس و خبرنگار است و هم رزمنده و هم بی‌سیم‌چی فرمانده ای که امروز شهردار پایتخت است. تا اینکه در عملیات خیبر از ناحیه فک مجروح می شود. از آن پس، هم زمان با رزم، دوربین به دست گرفت و چند فیلم کوتاه تبلیغی برای سپاه ساخت؛ فیلم‌هایی که با دوربین هندی کم ویدیویی یا هشت میلی متری فیلم‌برداری شده بودند.

کمی بعد از پایان جنگ، در رشته حقوق و نیز سینما در دانشگاه پذیرفته شد. اما به خاطر علاقه و تجربه ای که کسب کرده بود، رشته سینما با گرایش تدوین فیلم را در دانشگاه هنر انتخاب کرد. به فاصله کوتاهی، هم‌زمان با تحصیلات آکادمیک در رشته سینما، برای بازی در فیلم سینمایی «مهاجر» انتخاب شد، آشنایی او با حاتمی‌کیا در این فیلم موجب شد این همکاری به صورت های مختلفی نظیر بازیگری، دستیاری کارگردان، برنامه‌ریزی و مجری چند طرح سینمایی ادامه یابد.

 

اوایل سال۱۳۷۰ ، با آغاز جنگ در شبه جزیره بالکان، به عنوان یک خبرنگار آزاد به بوسنی و هزرگوین رفت: « تلویزیون یا هیچ سازمان دیگری مرا به بوسنی نفرستاده بود. من به تنهایی رفتم؛ ابتدا از طریق اتریش، بعد به صورت زمینی از زگراب. خیلی مشقت کشیدم و شاید همین بی پناهی باعث شد طور دیگری به ماجرا فکر کنم.» حاصل این سفر مجموعه ای تصویری با نام «رویای سارایوو» بود که به شکل تدوین نشده باقی ماند. از آن پس هر کجا جنگی بود که یک طرف جبهه آن را مسلمانان تشکیل می دادند، او نیز حضور داشت: «باز به خاطر همان روحیه خبرنگاری، فیلم های مستندی از منطقه کشمیر، افغانستان، شبه قاره‌ی هند و جنوب لبنان گرفتم که هر کدام نگاه متفاوتی به جریان های مستند سازی دارد . یعنی یک نگاه خبری نسبت به جنگ نداشتم ، سعی می کردم مفهومی دیگر از زندگی را دنبال کنم.»

 

«اندیشه حیات»، مستند بعدی‌اش، نتیجه سفری به شبه قاره هند و پی‌جویی تاثیرات وجود حضرت امام خمینی(ره) و ثمرات انقلاب ایران در شبه قاره بود. او فیلم ساز مستقلی بود که علی‌رغم فعالیتش در سینمای داستانی، معتقد بود آینده سینما از آن سینمای مستند است و به همین جهت در پی راهی بود تا حرف‌های ناگفته خود و نسلی را که با انقلاب ظهور کرده و در جنگ به بار نشسته بود، به نسل بعد منتقل کند.

این چنین با وجود ادامه فعالیت در سینمای داستانی، عمده تلاشش را صرف پرداختن به سینمای مستند کرد. درسال ۱۳۷۸ برای تدوین مستند تازه اش، «سکوت طولانی»، که حاصل سفر او به فرانسه در ایام برگزاری جام جهانی فوتبال بود به روایت فتح پیوست. درمدت دو سال و نیم حضور در روایت فتح ، نزدیک به چهل برنامه مستند تلویزیونی را تدوین کرد که از این میان ، کارگردانی ده قسمت از آنها را خودش به عهده داشت. مجموعه هایی نظیر «نفس های ماندگار»، «عطر سیب، شکوفه زیتون» ، «سنگ و الماس»، «سنگ و ستاره»، «ویژه برنامه امام موسی صدر» و…

 

ابراهیم در سال ۱۳۸۰ برای زیارت عازم کربلا شد و قصد داشت بر اساس متن کتاب «فتح خون»، اثرشهید آوینی ، مستندی درباره واقعه عاشورا بسازد، او پس از بازگشت و در حالی که پیش تولید اولین فیلم داستانی خود با عنوان «زندگی شیرین» که درمورد جانبازان  شیمیایی بود را آغاز کرده بود، برای تکمیل مستند دیگرش، «کاغذهای بی جواب» صبح روز بیست و سوم بهمن ۱۳۸۰ در حالی که سوار بر هواپیما به سمت خرم آباد در حرکت بود، دچار سانحه هوایی شد و به کاروان هم رزمان مهاجرش پیوست.

 

روحش شاد.

فیلم شناسی سید ابراهیم اصغر زاده

تولد: مشهد – متولد ۱۳۴۶

شهادت: حوالی خرم آباد – بیست و سوم بهمن ۱۳۸۰

رویای سارایوو

بوسنی و هزرگوین/ ۱۳۷۰ / ۱۷دقیقه

تصویربرداری و کارگردانی

یک گروه کوچک تئاتر، درصحنه ای که به وسیله شمع و آینه نور پردازی شده است، یک نمایش ساده کمدی اجرا می کنند، در حالی که درست پشت تالار مخروبه نمایش، جنگی تمام عیار و واقعی میان رزمندگان بوسنیایی و صرب ها در حال انجام است. تماشاگران بوسنیایی می خندند وگروه می خواهد به این وسیله لحظات متفاوتی را در جنگ برای مردم ایجاد کند.

اندیشه‌ی حیات

شبه قاره هند/۱۳۷۲/ ۱۰ برنامه /۳۰۰ دقیقه

تدوین و کارگردانی

بررسی تاثیر اندیشه های حضرت امام خمینی و به تبع آن، انقلاب اسلامی ایران در شبه قاره هند موضوع این مجموعه برنامه است.

روزی روزگاری بوسنی

بوسنی هرزگوین ۱۳۷۴/ ۳ برنامه

تدوین

سفر نفت

جزایرخلیج فارس و پایانه های نفتی آن / ۷۶- ۱۳۷۵ / ۱۳ برنامه / ۴۰۰ دقیقه

کارگردانی و تدوین

معرفی ناوگان کشتی های نفت کش ایران در مسیر انتقال نفت از پایانه های جزیره خارک، سیری، لاوان تا بنادر اروپایی و آسیایی، از سنگاپور گرفته تا امارات ومالزی و روتردام هلند، محوری است که این مجموعه مستند را تشکیل داده است. فیلم سعی دارد در مرز میان تبلیغات و نوعی قصه گویی حرکت کند.

فردوس برین

کشمیر/ ۱۳۷۶/۳۰ دقیقه

کارگردانی و تدوین

این فیلم به جنگ مسلمانان ساکن کشمیر می پردازد.

وقایع نگاری یک فیلمنامه ناتمام

فرانسه ۱۳۷۷ / ۳۵ دقیقه

کارگردانی و تدوین

ابراهیم حاتمی کیا قصد دارد قسمت دوم «آژانس شیشه ای» را در فرانسه بسازد. او برای تحقیق میدانی و به منظور ساخت این فیلم، راهی فرانسه شده است . اما در آنجا به دلایلی از تصمیم خود منصرف می شود. دستیار اول، در این مدت از تمام حوادثی که از ابتدای ورود آن ها به فرانسه اتفاق افتاده ، تصویرگرفته است. «وقایع نگاری یک فیلمنامه ناتمام» صورت منظم شده این تصاویر درقالب یک برنامه است.

سکوت طولانی

فرانسه/ ۱۳۷۸ / ۲۸ دقیقه

کارگردانی و تدوین

چگونگی برخورد مهاجران و ایرانیان خارج از کشور که سال هاست. از وطن خویش دور مانده اند، با پدیده ای به نام جام جهانی فوتبال، آن هم وقتی که تیم ایران درآن حضور دارد، موضوع این فیلم است. ماجراهای فیلم در حاشیه دیدارهای تیم فوتبال ایران در جام جهانی فرانسه با تیم های آمریکا، یوگسلاوی و آلمان روی می دهد. این فیلم، فیلم برگزیده انجمن تهیه کنندگان ایران در بخش مستند بود که جایزه « گفت وگوی تمدن ها » را نیز از آن خود ساخت.

عطر سیب ، شکو فه ی زیتون

لبنان/ ۱۳۷۹/ ۶ برنامه / ۱۸۰ دقیقه

کارگردانی و تدوین

این مجموعه تحولات سال های اخیر درجنوب لبنان و مقاومت در برابر اشغالگران رژیم صهیونیستی را به تصویر کشیده است.

نفس‌های ماندگار

ایران/ ۱۳۷۹/ ۳ برنامه /۹۰ دقیقه

کارگردانی و تدوین

زندگی ، جراحت، درمان ومشکلات روز مره جانبازان شیمیایی، دستمایه ساخت این مجموعه سه قسمتی است . در جشن خانه سینما، قسمتی از این مجموعه با نام «شناسایی» به عنوان بهترین مستند سال برگزیده شد.

سنگ و الماس

لبنان/ ۱۳۷۹/۳۰ دقیقه

کارگردانی و تدوین

در این فیلم ، مقاومت اسلامی مردم فلسطین در مقابل سربازان اسرائیلی به تصویر کشیده شده است.

ویژه برنامه «امام موسی صدر»

لبنان وایران / ۱۳۸۰ /۳۰ دقیقه

کارگردانی و تدوین

شخصیت امام موسی صدر، فعالیت ها و نقش ایشان در لبنان به عنوان یک روحانی شیعه ونحوه مفقود شدن ایشان توسط خانواده و اطرافیان وی در این فیلم به تصویر کشیده شده است.

سفری به شهر فرنگ

آلمان، اسپانیا، فرانسه …./ ۱۳۸۰/ ۲۴ برنامه

تدوین

پی گیری سفر چند ایرانی به چند کشور اروپایی (آلمان ، بلژیک، هلند، فرانسه ، اسپانیا، پرتغال و….) موضوع اصلی این مجموعه است . آن ها به دنبال کنجکاوی های خود هستند و با مردم عادی، فرهیختگان، اهل هنر واساتید دانشگاه به گفت و گو می پردازند.

سنگ و ستاره

لبنان وفلسطین اشغالی/ ۱۳۸۰ / ۶ برنامه

کارگردانی و تدوین

انتفاضه اخیر در مناطق اشغالی، تاثیر مقاومت اسلامی و انقلاب اسلامی در انتفاضه محور اصلی این مجموعه مستند است در این مجموعه به تفاوت قیام اخیر با قیام های گذشته به گونه ای مقایسه ای پرداخته شده است. گفتنی است برای اولین بار در تاریخ برنامه های تلویزیونی ایران، قسمتی از این فیلم در داخل فلسطین اشغالی فیلمبرداری شده است و دوربین با تمهیداتی توانسته است با حضور در سرزمین های اشغالی، تصاویر و مصاحبه هایی از داخل فلسطین اشغالی ضبط کند.

هروله

ایران وافغانستان / ۱۳۸۰ / مستند ناتمام درباره مهاجرین افغان

کارگردانی و تدوین

راضی محبی ۲۸ ساله و افغانی است. او اکنون در حاشیه تهران زندگی می کند. سالها قبل به خاطر تدریس نقاشی، که در حکومت طالبان جرم به حساب می آمد، از افغانستان فرار کرده و به ایران آمده است. بعد از جنگ آمریکا با افغانستان و تثبیت حکومت کشورش، راهی کابل می شود تا خانواده گم شده اش را پیدا کند.

خشت خام

ایران و عربستان/ ۱۳۸۰

کارگردانی

مستند ناتمام درباره حالات و رفتار زائری نابینا که به سفرحج مشرف شده است.

کاغذهای بی‌جواب

ایران / مستند ناتمام /۱۳۸۰

کارگردانی و تدوین

مادری در یکی از روستاهای شهرستان ملایر زندگی می کند . او برای فرزند مفقود الاثرش نامه می نویسد؛ نامه هایی که جوابشان هرگز نمی رسد ومادر هم چنان در انتظار است.

فتح خون

عراق /۱۳۸۰

تصویربرداری و کارگردانی

مستند ناتمام درباره وقایع محرم سال ۶۱ هجری قمری بر اساس کتاب «فتح خون» شهید سید مرتضی آوینی .

*

لازم به ذکر است «ابراهیم اصغرزاده» در اکثر فیلم های سینمایی ابراهیم حاتمی کیا در سمت های مختلف مجری طرح، مدیر تولید، دستیار کارگردان، برنامه ریز، بازیگر و …. حضور داشته است. وی همچنین همکاری با مرحوم سیف الله داد را در فیلم «بازمانده» وهمچنین دستیاری پرویز شیخ طادی در فیلم «دفتری از آسمان» را در کارنامه  حرفه ای خود دارد.

 

منبع: تریبون مستضعفین