پدیده ای به نام «پدیده شاندیز»

در شرایطی که بورس تهران چندی است اوضاع و احوال مناسبی ندارد، دادوستد اوراقی با بازدهی بسیار بالا توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده است.

پدیده شاندیز نامی است که با بالا رفتن روزانه قیمت سهام خود وسوسه سرمایه‌گذاری را در ذهن آحاد مردم انداخته است. این شرکت با تبلیغات گسترده فعالیت‌های خود، مترصد جذب سرمایه برای پروژه‌های در حال ساخت خود است. سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات نیز همواره به عنوان گزینه‌ای مطمئن در بین ایرانیان مطرح بوده است. سابقه ذهنی سرمایه‌گذاران از برآیند مثبت و مطلوب بازدهی، عامل جذب سرمایه‌های فراوان در این حوزه بوده است. اگر از جنبه مالی رفتاری به سهام پدیده بنگریم، به تئوری مومنتوم یا شتاب می‌رسیم. مصداق این قانون در بازار این است که یک روند قیمتی تمایل دارد که باقی بماند تا زمانی که یک نیروی خارجی جلوی آن را بگیرد. لذا بازدهی مثبت یا منفی گذشته در دوره مشخصی از آینده نیز همچنان تداوم خواهد داشت. سرمایه‌گذاران نیز بر این باورند که وقتی قیمت یک دارایی در حال افزایش است، باید آن را تهیه کنند و از هر جایی که شده سوار قطار افزایش قیمتی شوند. این تئوری معتقد است برنده امروز، برنده فردا نیز می‌ماند. قطار پدیده نیز هرچند گاهی پرشتاب و پاره‌ای مواقع کم‌شتاب حرکت کرده، اما همواره سهامداران خود را راضی نگه داشته است.

پدیده چگونه شرکتی است؟
شاندیز یکی از ییلاق‌های مهم در نزدیکی مشهد است که سالانه بیش از چند میلیون نفر-سفر، بازدید‌کننده دارد. با توجه به مصوبه دولت و هیات وزیران در سال ۱۳۸۴ شاندیز به عنوان اولویت اول و منطقه نمونه بین‌المللی گردشگری در کشور ایران شناخته شده است. «پدیده شاندیز» با ساخت مجموعه گردشگری به وسعت ۱۰ هزار مترمربع در بازه زمانی شش‌ماهه و افتتاح آن در سال ۱۳۸۴، فعالیت خود را آغاز کرد و در مدتی کوتاه، توانست مسیر توسعه را با سرعت پشت سر بگذارد. شرکت توسعه بین‌المللی صنعت گردشگری پدیده شاندیز به شکل سهامی عام است.

 

این شرکت در تاریخ ۱۸ بهمن ۱۳۸۳ تحت شماره ۲۲۸۲۹ نزد اداره ثبت شرکت‌های مشهد تحت نام شرکت سرمایه‌گذاری کاوشگران سهام (سهامی عام) به ثبت رسید. در ادامه و در تاریخ ۲۸ آبان ۱۳۸۷ با تصمیم مجمع عمومی فوق‌العاده نام شرکت به شرکت توسعه بین‌المللی صنعت گردشگری پدیده شاندیز (سهامی عام) تغییر یافته و اساسنامه جدید شرکت در قالب اساسنامه مورد تایید سازمان بورس و اوراق بهادار مورد تصویب قرار گرفت و مرکز اصلی شرکت نیز در شهر شاندیز واقع شده است. در سال ۱۳۸۸ سرمایه شرکت در یک مرحله از ۶ میلیون ریال به حدود ۵۲ میلیارد تومان از محل مطالبات حال شده افزایش یافت.

آشنایی با شرکتی که سهام می‌فروشد
شرکت ابنیه «پدیده شاندیز»، مجری و مالک تمام پروژه‌های ساختمانی مجموعه پدیده و زیرمجموعه گروه شرکت‌های پدیده است. شرکت ابنیه و ساختمان پدیده شاندیز (سهامی خاص) در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۳۸۸ تحت شماره ۳۶۵۲۷ در اداره ثبت شرکت‌های مشهد به ثبت رسید. مجمع فوق‌العاده با حضور سهامداران پدیده روز یکشنبه ۱۹ مرداد در پدیده شاندیز تشکیل و افزایش سرمایه ۲۵‌درصدی تصویب شد.

 

نکته جالب اینجاست که شرکت پس از این افزایش سرمایه سنگین دچار تحول اساسی در قیمت هر سهم خود نشد. شنیده‌ها حاکی از آن است قبل از جلسه مجمع عمومی فوق‌العاده سهامدار عمده هر سهم را به‌قیمت حدود۸۶۰۰ تومان از طریق نمایندگی‌های فروش دادوستد می‌کرد. در حالی که با توجه به افزایش سرمایه ۲۵‌درصدی قیمت به صورت تئوریک باید ۶۸۸۰ تومان باز می‌شد، اما مدیران قیمت هر سهم را هشت هزار تومان تعیین کردند. چرا که مکانیسم قیمت‌گذاری نه از طریق عرضه و تقاضای بازار محصول، بلکه به‌وسیله مدیران تعیین می‌شود. شاید به همین دلیل است که این شرکت به شکل سهامی خاص ثبت شده تا مشمول ثبت نزد سازمان و قیمت‌گذاری در بورس نشود. از طرفی سیاست این شرکت بر بالا بردن ارزش بازار سهام و افزایش تعداد سهام در دست افراد است. شنیده‌ها حاکی از آن است که در مجمع شرکت ابنیه و ساختمان پدیده نیز بیان شده است که پدیده اولین و آخرین شرکت اقتصادی در دنیاست که در آن قیمت سهام افزایش می‌یابد و هرگز کاهش پیدا نمی‌کند.

مروری بر روند عرضه سهام
شرکت ابنیه پدیده شاندیز، مجری و مالک تمام پروژه‌های ساختمانی مجموعه پدیده، با هدف ساخت بزرگ‌ترین مجموعه چندمنظوره تفریحی و گردشگری کشور، اقدام به جذب مشارکت و سرمایه‌گذاری، در قالب فروش سهام کرده است و تعداد کل سهام این شرکت، یک و نیم میلیارد سهم (۱۵۰۰ میلیارد ریال سرمایه) بود. اخیراً سرمایه شرکت افزایش یافته است. هر سهم این شرکت هم‌اکنون با قیمت حدود ۸۸۵۰ تومانی خود ارزش بازاری بیش از ۱۶۵ هزار و ۹۳۷ میلیارد ریال برای شرکت ایجاد کرده است. با توجه به آخرین سود اعلامی شرکت که ۴۶ میلیارد و ۲۸۰ میلیون تومان است به نسبت P/E برابر با ۳۵۸ برای این شرکت می‌رسیم.

 

مشاهده می‌شود که ارزش بازار این شرکت، در قیاس با شرکت‌های بزرگ بورسی رقم قابل ملاحظه‌ای است. به طوری که شرکت ابنیه و ساختمان پدیده شاندیز پس از هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس در رده دوم قرار گرفته است. همچنین در صنعت مشابه یعنی صنعت ساختمان شرکت سرمایه‌گذاری مسکن به عنوان یک هلدینگ بزرگ ساختمان‌ساز کشور ارزش بازاری معادل ۴۷۵۲ میلیارد ریال دارد. عدد بالای نسبت قیمت به سود هر سهم این شرکت ناشی از کمتر بودن سود شرکت به ارزش بازار آن است. در بررسی ساختار سرمایه‌ای شرکت به تامین مالی بیشتر آن از ناحیه بدهی می‌رسیم. به نحوی که میزان تامین مالی شرکت ناشی از بدهی افزون بر ۲۰ هزار میلیارد ریال است. در حالی که کمتر از دو هزار میلیارد ریال از دارایی‌های شرکت از محل حقوق صاحبان سهام تامین شده است. پس بیش از ۹۰ درصد دارایی‌های شرکت از محل بدهی تامین شده است که این حجم بالا ریسک شرکت را افزایش داده است.

سیر صعودی سهام پدیده
سهام این شرکت از آبان سال ۸۸ که با قیمت ۲۰۰۰ ریال عرضه شد، تا آبان ۹۰ بازدهی خیره‌کننده ۲۶۰‌درصدی را به دست آورد. آغاز عملیات اجرایی در مهرماه ۹۰، در این رشد خیره‌کننده موثر واقع شده بود. در انتهای سال ۱۳۹۰ با وجود رکود در بخش ساختمان، قیمت سهام پدیده ۲۷۵ درصد رشد داشت تا به سال ۱۳۹۱ رسیدیم. در این سال، رونق بی‌سابقه‌ای در بخش ساختمان رخ داد. بر اساس آمارهای رسمی متوسط قیمت‌های زمین در سال ۹۱ بیش از ۵/۲ برابر شد. اما معمولاً صعود هیجانی و غیرمنطقی، نزول شدیدی را در پی دارد یعنی همان اتفاقی که از پایان سال ۱۳۹۱ مشاهده شد. با این حال پدیده در این سال با افزایش ۱۳۴‌درصدی قیمت سهام، سود مناسبی را نصیب سهامداران کرد و تحت تاثیر افزایش هیجانی قرار نگرفت. در سال ۱۳۹۲ نه فقط بخش ساختمان که کل بخش‌های اقتصادی، رکود کم‌سابقه‌ای را تجربه کردند. در تابستان این سال قیمت‌های مسکن پس از رشد اعجاب‌انگیزی که در سال قبل به دست آورده بودند، آرام‌آرام وارد روندی کاهشی شدند. در نتیجه با وجود رشد قیمت‌های زمین و مسکن در بهار سال گذشته، افت قیمت در سه فصل بعدی موجب شد قیمت املاک در سال ۹۲ بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش را تجربه کند. هرچند این کاهش در مقایسه با افزایش شدید صورت‌گرفته در سال ۹۱ به نظر ناکافی می‌رسید اما باز هم سهام پدیده رشد چشمگیر حدوداً ۱۳۰‌درصدی را تجربه کرد و سهامداران رشد مجدد سهام خود در این سال را مدیون افتتاح بزرگ‌ترین هایپر مارکت خاورمیانه و پروژه شهر افسانه‌ای پدیده کیش بودند. پس از این رویدادهای بزرگ در سال ۹۲، در اردیبهشت‌ماه سال جاری پس از صعود تیم فوتبال پدیده به عنوان نماینده استان خراسان در لیگ برتر، سهام پدیده افزایش محسوسی پیدا کرد. همین امر باعث رشد صعودی نمودار شاخص سهام پدیده نیز شد و رغبت سرمایه‌گذاران در افزایش و اندوخته سهام پدیده را افزون‌تر کرده است.

خرید و فروش سهام پدیده
به منظور پشتیبانی از سرمایه خریداران، موسسه‌ای به نام موسسه پشتیبانی سهام پدیده تاسیس شده است که وظیفه خرید و فروش و نقل‌وانتقال سهام را دارد. سرمایه‌گذار هر زمان که به پول نیاز داشته باشید می‌تواند ظرف مدت ۳۰ روز سهام را به پول تبدیل کند. البته اگر سهامداران قصد فروش زودتر از موعد به شرکت را داشته باشند آنها سهام را به‌صورت نقد نیز خریداری می‌کنند. این سهام دارای نام و قابل انتقال به غیر است. شنیده شده است در این شرکت مدیران برای جلوگیری از افت قیمت، سهام شرکت را می‌خرند و البته قیمت‌گذاری سهام نیز توسط خود شرکت صورت می‌پذیرد. یکی از سایت‌هایی که در زمینه خرید و فروش سهام پدیده شاندیز فعالیت می‌کند در مورد مزایای این سهام این گونه نوشته است که برخی از آنها جای بحث دارند اما مجال آن در این نوشتار نیست. این موارد شامل گزینه‌های ذیل هستند.
۱- در بازار بورس شما باید دارای اطلاعات تخصصی بوده و همیشه خرید و فروش سهام با ریسک بالایی خواهد بود در حالی که در سهام پدیده شاندیز چنین نیست.

۲- سهام پدیده شاندیز دارای نقدشوندگی بالایی است و در ۲۰ الی ۳۰ روز می‌توانید آن را به پول نقد تبدیل کنید.

۳- سهام پدیده شاندیز قابل انتقال به دیگران است و شما می‌توانید در هر موقع که بخواهید سهام خود را بفروشید.

۴- با تبلیغات گسترده پدیده شاندیز و اجرایی شدن پروژه‌های بزرگ پدیده شاندیز پیش‌بینی سود سهام روز‌به‌روز افزایش پیدا می‌کند.

آیا باید نگران باشیم؟
قیمت اوراق بهادار در بورس بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود در حالی که نرخ سهام پدیده از طرف شرکت مشخص می‌شود. طبیعی است وقتی همیشه نرخ‌ها بالاتر تعیین شوند میل به خرید بیشتر از فروش است. شرکت نیز می‌تواند با اندکی تامین مالی اوراق متقاضی فروش را بازخرید کند. حال سوال اینجاست که اگر روزی خود شرکت پس از فروش بخش عمده‌ای از سهام به مردم، قیمت هر سهم را مثلاً هزار تومان تعیین کند چه اتفاقی می‌افتد. کسی می‌تواند اعتراض کند؟ چه کسی پاسخگوست؟ نقش نهادهای نظارتی در این خصوص چیست؟ از طرفی چگونه شرکتی که با ۱۸۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان سرمایه و با تبلیغات گسترده اقدام به فروش سهام خود می‌کند به شکل سهامی خاص ثبت شده است و ماده ۲۱ قانون تجارت در مورد شرکت‌های سهامی خاص را نقض کرده است؟

*تجارت فردا، شماره 102