به گزارش قاصدنیوز، بررسی وضعیت صنعت هسته ای بعد از توافق احتمالی بر مبنای بیانیه لوزان، نقش محوری صنعت هسته ای در ایجاد رشد و توسعه در بخش های گسترده علمی و صنعتی، میزان تأثیر صنعت هسته ای بر زندگی مردم و ... محورهای گفتگوی خبرنگار "بوشهر24" با مهندس علیرضا حیدری کارشناس ارشد مهندسی هسته ای بود. گفتگو با کارشناس ارشد مهندسی هسته ای از دانشگاه صنعتی اصفهان و پژوهشگر برتر صنعت هسته ای را در ادامه مطالعه می کنید:
بوشهر24: اگر توافقی برمبنای بیانیه لوزان صورت پذیرد، صنعت هسته ای چه وضعیتی پیدا خواهد کرد؟
با توجه به مفادی که در بیانیه لوزان مطرح شده و توضیحاتی که طرفین مذاکره کننده دادند، به نظر حقیر صنعت هسته ای ما از حالت "صنعتی" خارج شده و به سطح "کارگاهی" تنزل پیدا می کند و دیگر نمی شود بر روی آن اسم صنعت گذاشت، بویژه در بحث غنی سازی. در واقع اگر مفاد این بیانیه اجرایی شود از صنعت غنی سازی ما چیزی جز یک پایلوت دکوری نمی ماند که آن هم صرفا برای بستن دهان منتقدان داخلی می باشد!
برای مثال مسئولین سازمان انرژی اتمی به مقام معظم رهبری اعلام کردند که ما سالانه 190 هزار سو نیاز عملی داریم که مربوط به مصرف بوشهر و اراک و تهران می باشد. البته این را باید در نظر گرفت که آماری که مسئولین داده اند مربوط به نیاز فعلی ماست!! اگر فاز دوم و سوم همین نیروگاه بوشهر راه اندازی شود نیاز ما بسیار بیشتر از این مقدار خواهد شد! البته تا چند سال آینده روسیه سوخت بوشهر را بر اساس قرار داد باید بدهد اما بعد از اتمام قرار داد باید چه کرد؟ خب مشخص است که از حالا باید برای 5 الی 8 سال آینده برنامه داشته باشیم. ما حدود 19 هزار سانتریفیوژ داشتیم که حدود 9 هزار تای آن برای ما غنی سازی انجام می داد. این سانتریفیوژها غالبا از نسل اول هستند که سوی آنها حدود 1 الی 1/2 (یک و دو دهم) است. اگر حساب کنیم برای اینکه بتوانیم با همین ظرفیت فعلی سوخت یکسال بوشهر که حدود 150 هزار سو است را تأمین کنیم باید بی وقفه و به مدت 12 سال غنی سازی انجام دهیم!
از طرف دیگر در چشم انداز ما 20 هزار مگاوات برق هسته ای پیش بینی شده است (البته باید تذکر داد که این 20 هزار مگاوات را باید در سال 74-75 بهش می رسیدیم ولی حتی اگر امروز هم بهش برسیم باز هم برای کشور ما مهم و مفید است). برای تامین 20 هزار مگاوات برق هسته ای مانیاز به حدود 3 میلیون سو غنی سازی داریم!
حال ببینید در توافق نامه ژنو چه بر سر تأسیسات غنی سازی ما آمد؟ گفتند اولا هیچ تأسیسات غنی سازی جدیدی نباید بسازید. ثانیا فردو و نطنز را در همین حالتی که هستند نگهدارید! سانتریفیوژ جدید نصب نکنید. بطور کامل فریز کردند. در لوزان حتی از این هم چند قدم جلوتر آمدند. گفتند غنی سازی در فردو کاملا تعطیل! در نطنز هم تنها باید حدود 5 هزار عدد آن هم فقط از نسل یک حق دارید استفاده کنید!
در واقع در لوزان بسیار فاجعه بار تر از ژنو جلو آمدند. گفتند چون فردو را نمی توانیم به راحتی بزنیم نباید مرکز غنی سازی باشد، در حالیکه فردو تضمین سالم ماندن نطنز از حملات احتمالی بود! جایی که امکان دسترسی نظامی نداشت! حال چه بلایی بر سر فردو آمده است؟ تعطیل یا تعلیق نشده بلکه چندین پله بدتر! "تبدیل" شده است! تعطیل را می شود مجددا باز کرد. تعلیق را می شود دوباره به کار انداخت! اما وقتی چیزی تبدیل شد دیگر به راحتی نمی شود برگرداند.
گفته اند سانتریفیوژهای اضافی را با زیرساخت باید جمع آوری کنید. خب اگر می خواستند ما غنی سازی نکنیم می گفتند به سانتریفیوژها گاز تزریق نکنید! چرا می گویند جمع کنید آن هم با زیر ساخت؟ چون می خواهند صنعت هسته ای وجود نداشته باشد و به راحتی هم نشود به شرایط اول برگرداند. برگرداندن به حالت اول وقت و هزینه ی بسیار زیادی نیاز دارد، البته اگر بشود به حالت اول برگرداند!
پس اگر با دقت نگاه کنیم می بینیم که هدف آنها برچیدن زیرساخت های صنعت هسته ایست، اما برای اینکه صدای مردم و منتقدان داخلی هم در نیاید یک غنی سازی دکوری که مقدار بسیار کمی از نیاز عملی ما را تأمین می کند داده اند. به گفته همین مسئولان نیاز ما 190 هزار سو بوده است، اما در لوزان حدود 6 هزار سو به ما داده اند یعنی حدود 3 درصد از نیاز ما!!! و متاسفانه مسئولان دولتی برای این 3 درصد جشن گرفته اند!!!!
دستاوردهایی که با خون شهدا به آنها رسیده ایم و در مذاکرات پشتوانه ما بود را داده اند و برای 3 درصد از نیاز تازه آن هم نیاز فعلی نه ده سال آینده جشن گرفته اند!
در بحث راکتور اراک هم همینطور. این راکتور تنها راکتوریست که بصورت بومی در حل ساخت است و حدود 90 درصد آن کامل شده است. هرچقدر از نظر فنی اثبات کردیم که این راکتور صلح آمیز است طرف غربی زیر بار نرفت، آن هم به بهانه های سیاسی و بی خود! حال آقایان پذیرفته اند که کار ما از قبل مشکل داشته است و می خواهند با کمک آنها اصلاحش کنند. به راحتی زیر بار زورگویی آنها رفتند و راکتوری که مقدار کمی از آن مانده را قرار شده بازطراحی و بازسازی کنند که این برای ما هم، زمان بسیار زیاد، هم ریسک بالا و هم هزینه های هنگفتی را در پی دارد.
بوشهر24: انرژی هسته‌ای مانند صنعت هوافضا جزو فناوری‌های محوری است و پیشرفت و رشد بسیاری از فناوری‌ها وابسته به این است که چنین فناوری داشته باشیم در واقع می‌تواند تخصص‌های مختلفی را حول خودش جمع کند.
بله دقیقا. برای مثال برای اینکه ما بتوانیم در صنعت سانتریفیوژ سازی رشد کنیم با توجه به فناوری بالای ساخت این وسیله ، حدود 200 حلقه از علوم و صنایع مختلف باید درگیر شوند و رشد کنند. صنعت هسته ای یک صنعت جزیره ای و تک وجهی نیست. اگر شما از نظر علم مکانیک جامدات و سیالات، ترمودینامیک، فیزیک و شیمی، مکاترونیک، شاخه های مختلف برق، عمران، صنایع، مهندسی انرژی، مهندسی شیمی، متالوژی ، معدن، آی تی و کامپیوتر و سایر رشته ها رشد نکنید به هیچ وجه قادر نخواهید بود صنعت هسته ای خود را رشد بدهید و به تکنولوژی های جدید دست پیدا کنید. البته این رابطه دوطرفه است. همینطور که سایر رشته ها به صورت حلقه حلقه به رشد صنعت هسته ای کمک می کنند، این صنعت هم کمک شایانی به صنعت و کشاورزی و پزشکی و انرژی و سایر شاخه های علم و فناوری می کند.
کاربردهای صنعت هسته ای در مقیاس های گوناگون آنقدر گسترده است که امکان جداکردن آن از صنایع در دنیای امروز غیر ممکن است. تا جائیکه در برخی رشته ها گرایشی به عنوان هسته ای ایجاد شده و تا سطح دکترا در آن شاخه ها کار می شود مانند : پزشکی هسته ای، کشاورزی هسته ای و....
بوشهر24: مرتب شعاری برای جامعه تکرار می‌شود که چرخیدن چرخ زندگی مردم در ارتباط با چرخیدن روتور سانتریفیوژ است، یعنی علت اینکه ما مشکل اقتصادی و تورم و ... داریم، این است که این ماشین می‌چرخد و این اختلالات را در زندگی مردم ایجاد می‌کند. آیا واقعا اینچنین است؟ اگر صنعت هسته ای پیشرفت کند چه تأثیرات مثبتی می تواند بر روی اقتصاد بگذارد؟
متاسفانه این استراتژی اشتباهی است که عده ای در دستور کار خود قرار دادند؛ گره زدن مشکلات مردم صرفا به اقتصاد و گره زدن اقتصاد با بحث تحریم و گره زدن تحریم با هسته ای و گره زدن هسته ای با مذاکرات یکی از اشتباهات بزرگی است که به نظر حقیر در این دولت صورت گرفته است. اینکه کشور دچار مشکلات اقتصادی است برای همه روشن است. اما اینکه دلیل این مشکلات اقتصادی چیست را کسی برای مردم نمی گوید. متاسفانه اقتصاد ما مشکل ریشه ای دارد. اقتصاد ایران یک اقتصاد بیمار است که صرفا با دوپینگ نفت زنده است. اگر نفت را از آن حذف کنند حیاتش به خطر می افتد. اقتصاد کشور ما بر پایه ی کار و تولید نیست! بیشترین سود در سیستم اقتصادی ما نصیب دلال ها و واسطه ها می شود. دلال ها طی چند سال سرمایه دار می شوند اما تولید کنندگان روز به روز ضعیفتر! این مشکل را ما باید از ریشه حل کنیم که بنابر فرمایش رهبر معظم نسخه ی درمانی اقتصاد ما همین اقتصاد مقاومتی است. اما مسئله این جاست که تحقق اقتصاد مقاومتی کار دشواریست و افرادی که حال و همت کارهای سخت و بنیادی را در کشور ندارند زیر بار چنین برنامه ی مهمی نمی روند. لذا اینگونه به مردم القا می کنند که حل مشکلات شما وابسته به رفع تحریم هاست و تحریم ها هم صرفا به خاطر هسته ای است و هسته ای با مذاکرات حل می شود. هسته ای را می دهیم به جایش تحریم ها برداشته می شود و کشور می شود گل و بلبل!!
غافل از اینکه اولا ما چهار دسته تحریم داریم که قسمت کمی از آنها هسته ای است. برای مثال از 28 تحریم کنگره و رئیس جمهور آمریکا حدود 4 تای آنها مرتبط باهسته ای است! ثانیا حتی اگر همه ی تحریم ها بر فرض محال برداشته شوند مگر تأثیرش در اقتصاد بیمار ما چقدر است؟ متأسفانه با استفاده از ترفندهای رسانه ای و جنگ روانی مردم را گیج کرده اند!
حال اگر از آن طرف نگاه کنیم. یعنی همینطور که مذاکرات در حال انجام است همه یعنی ملت و دولت دست به دست هم دهند و اقتصاد مقاومتی را اجرا کنند در دوره ی کوتاهی بسیاری از مشکلات حل می شود. جالب است که در اقتصاد مقاومتی که اقتصادی دانش بنیان است، فناوری هسته ای نقش ویژه ای ایفا می کند. برای مثال یکی از کشورها درآمد حاصل از فروش رادیوداروهایش چندین برابر درآمد کل کشور ماست!!! حال این صنعت می تواند هم در بحث انرژی، هم حمل و نقل، هم صنعت، هم کشاورزی، هم سلامت و پزشکی و هم ارتباطات در زندگی مردم نقش مفیدی ایفا کند و نه تنها مانع چرخیدن چرخ زندگی مردم نشود بلکه به گردش چرخ زندگی مردم کمک کند.
برای اینکه تأثیر پیشرفت هسته ای بر اقتصاد را مشخص کنم تنها یک مثال میزنم چون اگر بخواهیم همه ی ابعاد تآثیر این صنعت را بحث کنیم بسیار طولانی خواهد شد. طبق آمار رسمی سالانه بین بیست تا سی درصد از محصولات کشاورزی و غذایی تولیدی خود را بخاطر فساد از دست می دهیم. حال با استفاده از این فناوری می توانیم عمر نگهداری مواد غذایی را چندین برابر کنیم بدون اثر مخرب بر مواد غذایی و این یعنی حدوداً سالانه سی درصد غذای رایگان! حال خودتان قضاوت کنید که این صنعت چه تأثیرهایی در زندگی مردم می تواند داشته باشد...
بوشهر24: دولت به دنبال این است که پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا کند، این چه خطراتی را ممکن است برای صنعت هسته ای و امنیت کشور ایجاد کند؟
پروتکل الحاقی بالذاته برای کشور خطرناک است چراکه قید (any where any time) (هر زمان و هر مکان) در آن وجود دارد. اگر اجرا شود هر زمان هر مکانی را که خواستند باید بیایند و ببینند و ما فقط بر روی نحوه ی بازدیدشان می توانیم توافق کنیم نه محلی که آنها می خواهند بازدید کنند.
متأسفانه می شنوم در تلویزیون و رسانه ها حرفهایی از طرف مسئولان گفته می شود که ما در سایتهای نظامی و مناطق حساس بر روی تجهیزات پارچه می کشیم و نمی گذاریم همه چیز را ببینند و چه و چه!
این نگاه، ساده لوحانه ترین نگاه به این قضیه است. مگر کسی که به عنوان بازرس آژانس می آید اینقدر احمق است؟ شما هر کار هم بکنید آن فرد یکی از متخصصین جهانی است! کافیست کوچکترین چیز یا اطلاعاتی را ببیند به راحتی سطح امکانات و تجهیزات ما را می تواند بفهمد. مگر در نطنز همین اتفاق نیافتاد؟ پس از بازدید بلافاصله چند شرکت و افرادی که برای ما قطعات تهیه می کردند را تحریم کردند تا ایران دچار مشکل شود!
نمی دانم چرا عده ای اینگونه با امنیت ملی و آینده کشور بازی می کنند. پروتکل الحاقی برای کشور واقعا خطرناک است. برای همین هم هست که باید به تصویب مجلس برسد. البته آقایان پذیرفته اند که قبل از تصویب مجلس به صورت داوطلبانه اجرا می کنیم که خود این هم خلاف قانون داخلی و مصوبه مجلس است.
بوشهر24: با این تفاسیر نیروی انسانی متخصص چه وضعیتی خواهد داشت؟ با فرض اینکه بشود به لحاظ فنی بعد از ده یا پانزده سال صنعت هسته ای را به وضعیت قبل از اعمال محدودیت ها برگرداند، در این ده پانزده سال آیا سرمایه نیروی انسانی متخصص برای صنعت هسته ای باقی می ماند؟
متأسفانه باید این را بگویم که اعتماد دوستان ما و متخصصین این رشته به سازمان انرژی اتمی به شدت کاهش یافته و بسیاری از دوستان دیگر حاضر به همکاری در این سازمان نیستند. دلایلش هم مشخص است. از یک سو مشکلات داخلی سازمان و خطرات کار از سوی دیگر. از همه مهمتر نوع برخورد با چنین صنعت مهمی در کشور صرفا بدلیل بحثهای سیاسی باعث می شود متخصصین و دانشمندان بویژه جوانها دیگر تمایلی به فعالیت در حوزه هسته ای نداشته باشند. متاسفانه باید گفت در آینده نیز عدم حضور نخبگان در این صنعت را شاهد خواهیم بود. اگر باز هم بر فرض محال صنعت هسته ای به حالت اول برگردد (که هیچ وقت بر نمی گردد) مواد هسته ای هم برگردند، پس از ده بیست سال، دیگر متخصصی در سیستم وجود نخواهد داشت که کار را ادامه دهد و این همان هدفی است که غربیها دارند. ریشه صنعت هسته ای را می خواهند در این کشور بزنند چون خودشان اهمیت این موضوع را به خوبی می دانند.
http://www.ghasednoor.ir/fa/tiny/news-5222
ارسال نظر