تیم مذاکره کننده هرچه بیشتر صحبت می کند بیشتر بازی برد – برد مشخص می شود!

بعد از عقب نشینی های پی در پی تیم مذاکره کننده هسته ای درباره وعده هایی که پیش از توافق نهایی به مردم و مسئولین داده بودند ، عباس عراقچی به یک عقب نشنی دیگر نیز اشاره کرد و آن عدم لغو همه تحریم های اقتصادی و مالی است.

 

به گزارش رجانیوز ، عباس عراقچی ، مذاکره کننده ارشد ایران در مذاکرات هسته ای در جلسه بررسی برجام در کمیسیون ویژه مجلس وقتی با سئوال نمایندگان مبنی بر لغو یا تعلیق نشدن برخی تحریم های اقتصادی مواجه شد گفت : این دسته از تحریم ها تحریم های اولیه هستند. تحریمهای اولیه بعداز انقلاب و به دلایل غیرهسته ای و بعد از جریان هسته ای وضع شدند. از جمله تحریمهای دلاری. اگر مایل به برداشته شدن تحریمهای اولیه هستید باید وارد مذاکره دوجانبه با امریکا شویم.ایا مایلید؟!این خط قرمز است که رهبری فرمودند.

اظهارنظر صریح عراقچی درباره باقی ماندن برخی تحریم های مالی و اقتصادی از جمله تحریم های دلاری در حالی است که پیش از این رئیس جمهور، وزیر امور خارجه و حتی شخص عراقچی ، بر لغو همه تحریم های مالی و بانکی (اعم از اولیه و ثانویه) تاکید می کردند.

حسن روحانی در تاریخ ۱۶ فروردین سال جاری و پس از توافق لوزان در این باره گفته بود:

مردم ایران و کشورهای دوست از این توافق به دست آمده خوشحال­اند و رقبای کم فکر و دشمنان جمهوری اسلامی ایران از نتایج حاصل شده ناخرسند هستند، همواره قرار ما لغو همه تحریم­های اقتصادی، مالی و بانکی بوده است.

روحانی بعد از توافق نهایی در تاریخ ۲۳ /۴/۹۴ در یک نطق تلویزونی نیز گفت: تمام تحریم‌های اقتصادی شامل مالی، بانکی، بیمه، حمل و نقل، پتروشیمی و فلزات گرانبها به طور کامل لغو خواهد شد و نه تعلیق و حتی تحریم تسلیحاتی هم کنار گذاشته می‌شود، برای ۵ سال نوعی محدودیت و پس از آن لغو خواهد شد.

محمد جواد ظریف نیز در موارد متعدد از جمله در تاریخ ۱۵/۱۲/۱۳۹۳ در گفتگو با خبرگزاری ایرنا درباره برداشته شدن تمامی تحریم ها گفته بود: رفع تدریجی تحریم­ها راهکار چندان مناسبی جهت جلب اعتماد ایران و ساخت بنایی بر پایه اعتماد متقابل نیست، برای رسیدن به توافق نهایی در مذاکرات هسته­ای، باید تمامی تحریم­های ایران برداشته شود. ظریف در جلسه کمیسیون ویژه مجلس بار دیگر تاکید کرد که تمامی تحریم های اقتصادی و مالی لغو می شود.

عباس عراقچی که هم اکنون قائل به تکفیک تحریم های اولیه و ثانویه است ، پیش از این لغو یکباره همه تحریم ها را شرط پذیرش توافق از سوی ایران عنوان کرده بود :‌ لغو یکباره تحریم‌ها پیش شرط توافق نهایی هسته‌ای با گروه ۵+۱ است، هیچ تحریمی نباید پابرجا باقی بماند، کشورهای عضو گروه ۵+۱ بین رسیدن به توافق و ادامه فشار به ایران از راه تحریم‌ها تصمیم­گیری کنند.( مصاحبه با پرس‌تی‌وی ۱۵/۱۲/۹۳)

البته بازی تحریم اولیه و ثانویه بازی غلطی بود که متاسفانه تیم مذاکره کننده ایران این بازی را پذیرفت. تحریم‌های اولیه آمریکا سطوح گسترده‌ای داشته که علت آن نیز گستردگی اقتصاد آمریکاست. آمریکا با تعریفی که از افراد آمریکایی (US-persins ) ارایه کرده است (پی‌نوشت ۶ از ضمیمه دوم برجام) بسیار گسترده بوده و ابعاد واقعی آن نامشخص است.

ادعای دیگر عراقچی آن است که برای از بین بردن تحریم های اولیه باید مذاکره دو جانبه با آمریکا صورت پذیرد.

عراقچی که به حساسیت مقامات عالی رتبه نظام، نمایندگان و مردم ایران به مذاکرات دوجانبه بعد از اتمام موضوع هسته ای واقف است، از این موضوع به عنوان راه فراری در مواجه با سئولات نمایندگان مبنی بر باقی تحریم های اقتصادی استفاده کرده است.

با این حال نکات زیر درباره این اظهارنظر آقای عراقچی مطرح است:

۱)    بنابر نظر مقامات دولتی لغو همه تحریم ها (اعم از هسته ای و غیر هسته ای ) هدف اصلی مذاکرات بوده است و بنابر این همه تحریم ها از جمله تحریم های اولیه و ثانویه و حتی تحریم های غیر هسته ای در نتیجه همین گفتگوهای هسته ای باید لغو می شدند. به عنوان مثال آقای عراقچی  ۱۸/۵/۱۳۹۳ درگفتگو با روزنامه اعتماد گفته بود: جمهوری اسلامی ایران تعلیق تحریم‌ها را کارگشا نمی‌داند و بر لغو تحریم‌ها مصر است، انواع مختلف تحریم‌ها مدنظر است و تمام تحریم‌ها باید لغو شوند، جمهوری اسلامی ایران به هیچ‌وجه باقی ماندن یک تحریم و یا معلق شدن آنها را نمی‌پذیرد.

                                 

۲)    تیم مذاکره کننده در پاسخ به درخواست که چرا موفق نشده است همه تحریم ها را لغو کند این ادعا را مطرح می کند که این مذاکرات صرفا مربوط به موضوع هسته ای بوده بنابراین درباره دیگر موضوعات اجازه طرح مساله و بحث را نداشتیم ، اگر همین گونه است که اعضای تیم مذاکره کننده می گویند، این سئوال مطرح می شود که تیم مذاکره کننده با چه اجازه ای برخی محدودیت های غیر هسته ای مانند تحریم های موشکی و تسلیحاتی را پذیرفته است. نکته حایز اهمیت آنکه بحث درباره محدودیت های موشکی و تسلیجاتی در جریان مذاکرات هسته ای وین مطرح شد و در نهایت تیم ایرانی ، نظر آمریکایی ها را با قبول محدودیت هایی پذیرفت.

 

 

۳)    آقای عراقچی همچنین مدعی است که تحریم های اولیه تحریم هایی هستند که به دلایل غیر هسته ای وضع شدند. اما یکی از تحریم هایی که به بهانه اصلی آن موضوع هسته ای بوده ، تحریم سیسادا است که در سال ۲۰۱۰ و از سوی کنگره وضع شده است. در این تحریم محدودیت های شدیدی در حوزه مالی ، انرژی، محدودیت تجارت ، بلوکه کردن اموال در قالب تحریم های اولیه و ثانویه وضع شده است . اما در جریان مذاکرات هسته ای هیچ اشاره ای به لغو این قانون نشده است. البته عراقچی  ادعا می کند از رهبری انقلاب درباره عدم لغو تحریم های کنگره اجازه گرفته شده است. بر فرض صحت این مطلب، فرمان اجرایی ۱۳۶۲۸ رئیس جمهور آمریکا که سال ۲۰۱۲ وضع شده و مانند تحریم سیسادا شامل تحریم های مالی ، انرژی ، ممنوعیت تجارت و ... در قالب تحریم های اولیه و ثانویه می باشد بهانه اصلی آن موضوع هسته ای بوده است. اما بر اساس متن برجام فقط بخش های ۷-۵ و ۱۵ این قانون می شود و شامل دیگر بخش ها که مربوط به تحریم های اولیه است نمی شود.  

 

 

۴)    نکته قابل تامل آن است که عراقچی اعلام می کند برای برداشته شدن تحریم های اولیه باید با آمریکایی ها مذاکرات دو جانبه صورت بگیرد، گویا آقای عراقچی مذاکرات دوجانیه ایران و آمریکا در ژنو و وین و ... را فراموش کرده است. هر چند که موضوع تحریم های اولیه به بحث هسته ای مرتبط است و می بایست در جریان مذاکرات هسته ای و در ازای دکوری شدن برنامه هسته ای ایران، این دست از تحریم های مهم و اثرگذار لغو می شد با این جال بر فرض اینکه ادعای تیم مذاکره کننده را بپذیریم و قبول کنیم موضوع تحریم های اولیه به موضوع هسته ای مربوط نبوده است، این مساله مطرح می شود مگر نه آنکه در مذاکرات دو جانبه ایران و آمریکا در طول دو سال گذشته موضوعات غیر مرتبط مانند داعش و یا آزادی زندانیان آمریکایی ، جنگ یمن و ... صحبت شده و درباره برخی از آنان مانند عدم ارسال کشتی کمک های ایرانی به ساحل یمن توافق به دست آمده است، پس چرا درباره موضوع لغو تحریم های اولیه که اتفاقا به موضوع هسته ای مرتبط است و همانگونه که گفته شد جز هدف مذاکراتی تیم مذاکره کننده بوده اصلا این موضوع طرح بحث نشده است؟

 

۵)     گویا تیم ایرانی برخلاف حساسیت های مردم و رهبر انقلاب ، از ادامه مذاکرات دو جانبه با آمریکا به بهانه های دیگر استقبال می کند چه آنکه هاشمی رفسنجانی به عنوان لیدر جریان حامی دولت و همچنین برخی دیگر از تئورسین های این جریان باید مذاکره با آمریکا ادامه یابد. این موضوع زمانی جدی تر می شود که این احتمال از سوی کارشناسان مطرح می شود تعدادی از مسولان دولتی در آینده برای همراه کردن بخشی از عموم مردم این ادعا را مطرح می کنند که برای چرخیدن چرخ اقتصاد ایران باید تحریم های اولیه آمریکا نیز برداشته شود و با این ادعا به دنبال مقبولیت بخشی به ادامه مذاکرات دو جانبه با آمریکا باشند.

 

تیم مذاکره کننده هر چه بیشتر در معرض سئوال و نظرات منتقدان قرار میگیرد، زوایای پنهان برجام و کیفیت داده ها و ستانده ها نیز بیشتر آشکار می شود ، شاید به همین دلیل است که دولت از ارسال لایحه برجام به مجلس و بحث های بیشتر درباره این توافق خودداری می کند.