نقدی بر ویزای یک دلاری سفر اربعین

روح الله کرمی راد-در نگاه اول به دادن ویزای یک دلاری اربعین در مرزها، شاید این اقدام کشور دوست و همسایه ی عراق را گام بلند آنها در تسهیل زیارت اربعین بنامیم، اما از دید یک خادم کوچک که تجربه ۳ سال خدمت در سایت اربعین حسینی و اشراف کامل به اخبار کشور عراق و ایران و همچنین توفیق نوکری و اعزام کاروانهای زیارتی و تجربه ۹ سفر پیاده روی اربعین و نیمه ی شعبان، را دارم؛ باید این اقدام را گام بلند برای در بدر کردن و حیران نمودن زوار ایرانی در عراق بنامم.

قبل از اینکه وارد بحث شوم، این نکته را عرض کنم که همه ی زوار زیارت اربعین در این سفرها، سختی ها را به جان می خرند تا کوچکترین افتدائی به کاروان اسرای شام و عمه ی سادات کرده باشند، اما در به دری در مرزها و شهرهای عراق و فقدان امکانات سخت افزاری و نرم افزاری برای جمعیتی فراتر از حد استقبال کشور عراق در همه ی نقاط (از مرزهای ورودی تا اسکان در شهرهای نجف و کربلا و سیستم حمل و نقل عمومی) بالاتر از صبر، حوصله و نیت زائران مخلص می باشد.

صفر تا صد یک سفر زیارتی مستلزم چندین گام  می باشد:

 

گام اول: اقدامات قبل از سفر در ایران

شامل برآورد هزینه های سفر، نوشتن تقویم سفر، فراخوان ثبت نام، جمع آوری گذرنامه ها و مدارک، اقدام برای اخذ روادید کشور عراق، بیمه کردن تمامی زوار در شرکتهای بیمه ی معتبر، تعیین روحانی و مداح کاروان و تهیه بسته های فرهنگی اعلامی توسط روحانی سفر، هماهنگی اتوبوس برای مرز، هماهنگی برای اسکان شهر نجف و کربلا، تدبیر و تهیه ملزومات خوراکی و فرهنگی سفر، هماهنگی برای رزرو اتوبوس یا وسیله نقلیه برای داخل عراق، پرداخت عوارضهای خروج و تشکیل جلسه توجیهی با شرکت اعضای کاروان

گام دوم: اقدامات حین سفر در ایران و نقاط مرزی

تعیین روز حرکت، تهیه وعده های غذائی بین راه، انسجام و توجیه کاروان در مرز، خروج کاروان از قسمت ایران و زدن مهر خروج، مدیریت کاروان و چمدانهای مسافرین در نقطه صفر مرزی، ورود به پایانه عراق، تهیه ی وسیله ی نقلیه بنا بر تعداد نفرات برای اعزام به شهر نجف

 

گام سوم: اقدامات در سفر، کشور عراق

اسکان در شهر نجف، تهیه وعده های غذایی، زیارت دوره در مناطق زیارتی نجف، جلسه توجیهی پیاده روی اربعین، شروع پیاده روی از شهر نجف با توجه به سن افراد کاروان که معمولا در ۱۶ و ۱۷ صفر می باشد، ورود به شهر کربلا در روز ۱۹ صفر، اسکان در شهر کربلا، بعد از روز اربعین تهیه سه وعده ی غذایی زوار، تهیه وسیله ی برگشت برای تاریخ مقرر در تقویم سفر، زیارت دوره در مناطق زیارتی کربلا برای زوار.

 

گام چهارم: اقدامات بازگشت

بار زدن ساکها و برگشت به مرز، زدن مهر خروج از کشور عراق، ورود به پایانه ایران و زدن مهر ورود به ایران، سوار شدن به وسائل نقلیه، تهیه ی وعده های غذایی بین راه تا رسیدن به مقصد.

 

با مشخص کردن گامهای فوق در یک سفر زیارتی، نقاطی که نیازمند ارائه امکانات از ۲ کشور در مبادی خروجی و ورودی  و شهرهای محل اسکان زوار دارد را فهرست وار بیان می کنم.

 

۱) آماده بودن سرویس حمل و نقل عمومی در ایران و عراق

برای مثال، ایام نوروز که پر ترافیک ترین روزهای جابجائی مسافرین در ایران می باشد، قیمتهای اتوبوس به طور مقطعی و به میزان ۲۰ تا ۲۵ در صد گران شده و بعد از تعطیلات، به حالت قبل بر می گردد.

 

اما در ایام اربعین که حجم جابجائی زوار به مراتب کمتر از ایام نوروز می باشد، ضمن اینکه مقصد فقط ۳ شهر مهران، شلمچه و چزابه می باشد، قیمتها به خاطر دلال بازی، در خواست بالای کاروانها و نبود اتوبوس به اندازه جمعیت برای نقاط مقصد و از همه مهمتر فقدان نظارت قوی از جانب مسؤلین امر باعث شده تا هر سال هر راننده و شرکتی به بالاترین قیمت، خارج از عرف معمول، اقدام به جابجائی زوار کنند.

 

مثلا در ایام معمولی قیمت هر دستگاه اتوبوس از شهر قم تا شهر مهران و بالعکس ۲.۴۰۰.۰۰۰ هزار تومان تعیین شده، در ایام اربعین قیمتها از ۴.۰۰۰.۰۰۰ میلیون تومان کمتر پیدا نمی شود. قیمتهای بلیط هواپیما هم به طریق اولی نیاز به بحث ندارد. در کشور عراق با توجه به جمعیت ۳۰ میلیون نفری عراق و امکانات وزارت راه و حمل و نقل آن کشور، برای جوابگوئی به نیازهای معمولی مردمشان و زوار عتبات در حد معمول طراحی شده است.

 

وقتی در کشور ما که از جنگ ۲۵ سال گذشته و الحمدالله از ثبات امنیت خوبی برخورداریم، نمی توانیم بر قیمتهای سرویسهای حمل و نقال عمومی نظارت کنیم و جوابگوی حجم انبوه زوار اربعین باشیم، از یک کشوری که در حال جنگ تمام عیار با گروه داعش می باشد، و دارای حداقل امکانات در بخش حمل و نقل و … است، چه انتظاری می رود…

 

در حالی که ۳ سال متمادی است بخاطر تحریم ها و مخصوصا قیمت بالای دلار در این ایام خاص، شاهد کمترین مدیریت مسؤلین بانک مرکزی در تأمین ارز مورد درخواست زوار (اعم از دلار و دینار) هستیم، زوار باید با خرید دینار به قیمت ۲۹۰۰ تا ۲۹۵۰ تومان راهی سفر عتبات شوند.

 

دوستانی که امروز موفق به خروج از مرز ایران شده بودند با تماس با خبرنگاران موکب اربعین خبر از قیمتهای ۳۰ دلاری اتوبوسهای عراقی برای مقصد نجف می دادند؛ در حالیکه در حالت معمولی کرایه های مسیر مرز مهران تا نجف با اتوبوس ۱۲ هزار دینار و با ماشی های ۱۱ نفره ون ۱۷ هزار دینار می باشد.

 

۲) آماده بودن پایانه های مرزی کشور عراق و ایران

قسمت عراق:

از سال ۱۳۸۲ که صدام سقوط کرد تا الان حدود ۱۲ سال می گذرد، اما بعد از این همه مدت مسؤلین وزارت کشور عراق، هیچ اقدامی برای ساخت پایانه مرزی با امکانات جانبی برای زوار نکرده اند.

• فقدان ساختمان اداری محفوظ از باد و سرما.
• کوچک بودن سالن فعلی و تراکم شدید انسانی در سالن.
• تعداد کم گیت های پلیس گذرنامه ی عراق، که در این ایام، برای انبوه زوار حدودا ۹ تا گیت فعال می باشد.
• تعداد کم پرسنل نظامی و قطعی مکرر سیستم های کامپیوتری.
• تعداد حداقلی سرویس بهداشتی برای خیل عظیم زوار که (در این ایام بسیار کثیف و غیر قابل استفاده می باشد) باعث سختیهای فراوان، مخصوصا برای خانم ها و کودکان می شود.

 

بخاطر معطلی فراوان در قسمت عراق و نبود فروشگاهی جامع برای رفع نیازهای خوراکی زوار و … شاهد بدترین حالت ممکن برای یک مسافر هستیم.

اگر مردم عراق با کامیونها و تریلیهایشان برای حمل و نقل رایگان زوار به مرز مهران و زرباطیه نیایند، اکثر زائرین باید متحیر چند روز در قسمت عراق در حالی که نه راه پس دارند نه راه پیش به سر ببرند.

 

لازم به ذکر است پارسال خود حقیر به همراه کاروانمان از ساعت ۶ صبح تا ۱۱ شب روند خروج از کشور و ورود به عراقمان زمان برد، یعنی حدود ۶ ساعت در قسمت ایران و ۱۱ ساعت در قسمت عراق، که در سرمای بی سابقه پارسال، اکثر زائرین مبتلا به آنفولانزا و سرماخوردگی  شدید شدند.

 

قسمت ایران:

پنج سال پیش در قسمت ایران و با پیگیرهای مجلس و دولت در مرز مهران یک سالن با امکانات جنبی اعم از نمازخانه، فروشگاه، بانک و عابر بانک، سالن استراحت و سرویسهای بهداشتی برای ایام معمولی ساخته شده، که به هیچ وجه در ایام اربعین جوابگوی جمعیت انبوه متراکم پشت مرز را ندارد.

 

وقتی پایانه ی ورود و خروج زوار در ایران جوابگوی این همه زائر نیست؛ به نظر شما از سالن بی در و پیکر کشور عراق چه انتظاری می شود داشت.

 

ضمن اینکه پارسال بخاطر موج زیاد جمعیت بعضی از مسافرین بدون ویزا از گیتهای ایران و عراق رد شدند، که خود این مسأله نیز مشکلات امنیتی زیادی را برای خود زائرین و کشور جمهوری اسلامی ایران در پی داشته و دارد.

 

۳) آمادگی شهرهای نجف و کربلا برای اسکان زوار

نجف در ۱۶۰ کیلومتری جنوب بغداد  قرار گرفته و جمعیت آن ۵۸۵.۰۰۰ نفر برآورد شده‌ است. شهر نجف از لحاظ جغرافیایی در نزدیکی شهر کوفه قرار گرفته‌است. نزدیکی شهر نجف و کوفه به نحوی است که نمی‌توان این دو شهر را از همدیگر مجزا دانست.

 

کَربَلا مرکز استان کربلا، یکی از شهرهای جنوبی کشور عراق، شهر کربلا با جمعیتی حدود ۶۰۰.۰۰۰ نفر  در ناحیه غربی فرات قرار دارد و فاصله‌اش تا بغداد ۱۰۵کیلومتر است.

 

اکثر زوار عراقی از شهرهای بصره، قرنه، العماره، ناصریه، فجر، عفک، بطحاء، کوت، دیوانیه، سماوه، نعمانیه، مشخاب و کوفه به سمت نجف رفته و پس از زیارت امیرالمؤمنین راهی کربلا می شوند.

 

شهر نجف بخاطر دارا بودن فرودگاه بین المللی، پذیرای زوار اربعین از سرتاسر دنیاست، مرتضی موسوی مدیر فرودگاه نجف طی خبری در سایت حرم امام حسین علیه السلام اعلام کرد که پیش بینی می شود تعداد ۲۶۰ هزار زائر طی مدت محرم و صفر از مبادی این فرودگاه وارد کشور عراق و خارج شوند حجم زیادی از آوارگان جنگ داعش در مدینه الزائرین های شهرهای نجف و کربلا اسکان داده شده اند.

 

به سخنان مصطفی قاسمی مدیر نمایندگی سازمان حج و زیارت در عراق دقت کنید: به دلیل نداشتن امکانات اقامتی و اسکان در شهر کربلا و همچنین در اختیار گرفتن برخی از زمین‌ها و مدارس از سوی تولیت آستان مقدس حسینی و عباسی و دولت عراق برای اسکان جنگ زده ها، تنها امکان اسکان درصد کمی از زائران ایرانی در این اماکن وجود دارد.

 

مدیر نمایندگی سازمان حج و زیارت در عراق با بیان اینکه جمعیت کل استان کربلا حدود ۸۰۰ هزار تا یک میلیون نفر اعلام شده و این رقم در محدوده اطراف حرم تنها به صد هزار نفر جمعیت می‌رسد گفت: متاسفانه برخی از زائران کشور انتظار دارند روز اربعین را در کانون حرم‌های مطهر حضور داشته باشند که این امر، هم ما و هم خودشان را با مشکلات فراوانی روبرو می‌کند و این در حالی است که میلیونها زائر با گفتن « لبیک یا حسین» و بدون اسکان به شهر و کشور خود باز می‌گردند.

 

قاسمی در این زمینه تاکید کرد: با توجه به کمبود مکان‌های اقامتی توصیه ما به زائران ایرانی این است که حتما در قالب گروههای سه یا چهار نفره با خود چادر مسافرتی به همراه بیاورند و در این چادرها سکنی گزینند.

 

وی همچنین از زائران ایرانی خواست تا با برنامه ریزی صحیح نسبت به بازگشت خود در زمان مناسب اقدام کنند و اذعان داشت: تصور زائر ایرانی این است که مواد غذایی و آشامیدنی در روزهای بعد از اربعین نیز در ایستگاههای صلواتی وجود دارد این در حالی است که فردای اربعین همه در حال جمع کردن ایستگاهها هستند و هیچ غذایی وجود ندارد و تازه شروع مشکلات زائران ایرانی است.

 

برای اسکان زائرین اربعین به تناسب ظرفیت موجود، تلاش می‌کنیم تا قطره ای از سیل جمعیت را بتوانیم اسکان دهیم؛ اما ظرفیت کربلا آنقدر نیست که بتوانیم برای همه زائران عزیزمان خدمات اسکان را فراهم کنیم.

 

چند سؤال؟

الف) هتل های شهر کربلا و نجف ظرفیت اسکان چند نفر را دارند؟

 

ب) تعداد حسینیه ها و مساجد این دو شهر چند تاست؟ امکان اسکان چند نفر را دارند؟

 

ج) مدارس و چادرهای برپا شده در مناطق دور تر از حرم از لحاظ امکانات گرمایشی و سرویسهای بهداشتی جوابگوی چند هزار نفر هستند؟

 

د) دولت عراق و خیرین آن دو شهر تا چه حدودی در ساخت شهرکهای زائرین برای این همه زائر موفق بوده اند؟ چند تا شهرک با قابلیت اسکان چند نفر ساخته شده است؟

 

ذ) تعداد منازل اطراف حرم های مطهر در شعاع ۱۰ کیلومتری، که اقدام به پذیرائی از این همه زوار می کنند چند تا می باشد؟

 

و) آیا بعد از روز اربعین که شهر کربلا در حالت معمولی ۳ روز قرنطینه می باشد، می توان به راحتی از کربلا به مرز برگشت؟ نرخ کرایه های ماشین بر فرض موجود بودن در روز ۲۱ و ۲۲ صفر (و با توجه به حجم انبوه زوار و کمبود سرویسهای حمل و نقل عمومی که در حال جابجائی و برگشت خود زائرین عراقی به شهرهایشان هستند) به سمت مرزهای ایران چقدر است؟

 

ی) آیا همه ی موکب ها در روزهای ۲۱ و ۲۲ صفر هم مشغول خدمات دهی به زوار هستند؟

 

حالا که:

امسال رهبر انقلاب توصیه به حضور بیشتر در مراسم اربعین کربلای معلی فرموده‌اند و به مسئولین مربوطه نیز دستور داده‌اند تا آنجا که می‌توانند تسهیلات لازم را برای زائران اربعین فراهم کنند. ایشان برای زیارت اربعین امسال، خطاب به مسئولان تأکید داشتند که راه زیارت اربعین را هموار کنند و از نزدیک شاهد بودم که ایشان تا چه میزان برای اربعین امسال اهمیت قائل هستند و نقش اربعین را در تقویت قدرت اسلام بسیار زیاد می‌دانند. (حجت‌الاسلام پناهیان در گفت‌وگو با KHAMENEI.IR)

 

حالا که به برکت عنایت حضرات معصومین و ابی عبدالله علیهم السلام زوار حضرتش با پذیرائی بی سابقه ی ملت عراق بزرگترین اجتماع مردمی دنیا و بزرگترین پیاده روی دنیا را رقم می زنند…

 

حالا که این زوار عاشق با همه ی سختی هائی که در مرزها می کشند ولی باز هم این سفر پر از حماسه برایشان تبدیل به بهترین سفر عمرشان می شود…

 

حالا که پیادگان جاده های بهشت، با اقتدا به کاروان اسرای شام و عقیله ی بنی هاشم زینب کبری سلام الله علیها، در این مسیر قدم می گذارند و با مشاهده ی همت زنان، کودکان، معلولین و خدمات موکب داران، از انتقاد کردن و لب به اعتراض گشودن دوری می کنند…

 

وظیفه ی مسؤلین امر چیست؟

مقام معظم رهبری فرموده اند: راه زیارت اربعین را هموار کنید. تا آنجا که می‌توانند تسهیلات لازم را برای زائران اربعین فراهم کنید. پس هر امری که مانع تسهیل زیارت اربعین می شود باید برداشته شود.برای حصول این امر باید راهکارهای کوتاه مدت و بلند مدت مد نظر سیاستگذاران ستاد دائمی اربعین قرار بگیرد.

 

• در راهکارهای کوتاه مدت:
• تجهیز امکانات مرزها برای ایام خاص مثل عرفه، عاشورا و اربعین.
• افزایش گیت های بازرسی گذرنامه.
• حذف عوارض های شهرداری، هلال احمر و خروج از کشور.
• فقط و فقط زدن مهر خروج از کشور در پاسهای زوار برای تسریع در خروج از کشور.
• نصب کانکسهای اضطراری سرویسهای بهداشتی در ۳ منطقه مرزی مهران، شلمچه و چزابه.
• تقسیم سالن های ورود و خروج به تفکیک ویزای زوار، مثلا کسانی که دارای ویزای انفرادی هستند از سالن خروج و کسانی که دارای ویزای گروهی هستند از سالن ورود، امور مربوط به خروجشان انجام شود.
• نصب دستگاه های نوبت دهی در پایانه ها و فقط و فقط دادن شماره نوبت به مسؤلین کاروانها.
• نصب صندلیهای فراوان در محوطه های بیرون پایانه و مسقف کردن این مکانها با داربست برای نشستن زوار تا اینکه نوبت آنها توسط مدیریت پایانه به مسؤل کاروانشان اعلام شود. در این فرض از ازدحام جمعیت و فشار جسمی مردم در صفوف و ایراد لطمه های جسمی به زوار و آسیب دیدن چمدانها و آذوقه ی همراه زوار جلوگیری بعمل می آید.
• تجهیز قسمت ایران و عراق به گاری های چرخ دار رایگان برای تسهیل جابجائی بار مسافرین.
• احداث ایستگاه های صلواتی و پخش مواد غذائی در سه وعده، مثل موکبهای اربعینی داخل عراق.
• افزایش پرسنل نظامی اداره گذرنامه برای فعال بودن همه ی گیتها در همه ی ساعات.
• شبانه روزی کردن مرزهای ورود و خروج.
• افزایش پرسنل خدماتی برای نظافت اماکن و سالن ها و سرویسهای بهداشتی.
• اقامه نماز، تجهیز و تسهیل امر نماز در همه ی ساعات برای زواری که تازه از راه می رسند، یا به اوقات نماز می خورند.
• تشکیل اطاقکهای راهنمای زوار برای کسانی که اولین بار است به مرزها مراجعه می کنند.
• استفاده از همه ی طرفیتهای استان مثل، سپاه، بسیج، شهرداری ها، مساجد، وزارتخانه های مربوطه و غیره برای ارائه خدمات مرتبط.
• ارسال محموله های داروئی و خدماتی به کشور عراق.
• ارسال مواد غذائی اضطراری مثل نان و آب به شهر کربلا.

 

• در راهکار های بلند مدت:
• افزایش مرزهای خروج از کشور بسته به مسائل امنیتی مرتبط.
• ساخت سوله های مجهز به سیستم گرمایشی، پتو، بالش، و سرویسهای بهداشتی مختص آقابان و خانم ها دبرای اسکان زوار اربعین در مرزها
• رایزنی با طرف عراقی و متقاعد کردن آنها برای ارائه خدمات مطلوب به زوار اربعین و مشارکت با آنها در ساخت پایانه های مجهز مرزی و سالن های گذرنامه و حمل و نقل زوار.
• تشکیل کمیته ی مشترک حمل و نقل زوار با طرف عراقی و استفاده از حداکثر ظرفیتها برای جابجائی حجم انبوه زوار.
• متقاعد کردن وزارت کشور عراق برای تجهیز و افزایش گیتهای ورود و خروج برای این ایام خاص.
• مشارکت ستاد بازسازی عتبات عالیات و شهرداری های منتخب ایران و وزارتخانه راه، مسکن و شهر سازی با مسؤلین مرتبط عراقی در جهت خرید زمین یا در اختیار گرفتن زمین از واقفین خیر در شهرهای نجف و کربلا، برای ساخت خانه های زائرین و سوله های بزرگ اسکان زوار برای این چنین ایامی.
• ساخت موکبهای بزرگ در مسیرهای پیاده روی با امکانات مکفی برای بستر سازی افزایش زوار اربعین.
• ارائه بست های فرهنگی مفید در مسیر های پیاده روی به زبانهای عربی، انگلیسی و فارسی

 

البته برخی از موارد فوق در ستاد دائمی اربعین تدبیر و عملیاتی شده است؛ اما واقعیت امر این است که ضعف بزرگ دو کشور در گام دوم هر کاروان، یعنی مرزها به چشم می خورد؛ و باعث خستگی شدید زوار و آزار و اذیت شدنهای فراوان آنها می شود.

 

به راستی که امکانات فعلی مرزها چه از لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری، جوابگوی خروج ۷۰۰ هزار ایرانی در بازه زمانی ۸ صفر تا ۱۷ صفر را ندارد.

 

اگر می خواهیم پیام شیعه را جهانی کنیم و با چند برابر کردن زوار اربعین مشت محکمی به دشمنان اسلام زده و این حماسه ی حسینی را به عالم معرفی کنیم…

 

اگر می خواهیم دنیای فعلی که از کمبود معنویت در رنج به سر می برد و مردم بلاد غرب و شرق در فقدان این مسأله به راحتی دین خود را به بودا و … عوض می کنند؛ را به این معنویت سر ریز و دیدن عشق و همدلی مردم، که چشمه هائی از زندگی دولت کریمه ی امام زمان است، متوجه کنیم…

 

اگر می خواهیم مقدمات ظهور را با این حماسه ی عظیم فراهم کنیم…

اگر می خواهیم از این ظرفیت عظیم بالفعل پیاده روی اربعین استفاده کنیم و بزرگترین تجمع ضد استکبار عالم را تشکیل بدهیم تا مقدمه ی محو حکومت های مستکبر و ظالم در عالم فراهم شود و مردم دنیا به این نهضت عظیم ملحق شوند…

 

باید خیلی کار کنیم… باید جهاد کرد… باید با مال، جان، آبرو، تدبیر و بسیج امکانات مردمی و دولتی به میدان رفت.

 

باید این معنویت را به عالم معرفی کرد… باید امام زمان را بواسطه ابی عبدالله علیهماالسلام به عالم معرفی کرد.

من و شمای مردم!

من و شمای مسؤل!

لااقل برای حضور حداکثر ایرانیان در این حماسه ی حسینی، برنامه ریزی کنیم و با ایجاد زیر ساخت های سخت افزاری و نرم افزاری، زمینه را برای این امر فراهم کنیم.

 

باید از تصمیم های مقطعی و کم عمق پرهیر کرد. باید و باید و باید بهترین کارمان را برای امام حسین علیه السلام و زائرینش انجام بدهیم.

 

باید ها زیاد است…

 

تا به واقع این فراز زیارت اربعین را معنا کنیم: و نصرتی لکم معده، یاری من برای شما آماده است.

 

به امید حضور حداکثری ملت ایران در زیارت اربعین، با ایجاد بسترهای لازم از سوی مسؤلین.